Verbum

Wurst

f -, Würste каўбаса́, кілбаса́; pl каўба́сы, кілба́сы

mit ~ belégtes Brot — бутэрбро́д з каўбасо́й

◊ ~ wíder ~ — як ты мне, так я табе́; ≅ што ві́нен, адда́ць паві́нен

mir ist álles ~! — разм. мне ўсё адно́

es geht um die ~! — разм. наступі́ў рашу́чы мо́мант, ≅ або́ пан, або́ прапа́ў!

den Schínken nach der ~ wérfen* — разм. ≅ рызыкава́ць мно́гім дзе́ля мало́га

er will ímmer éine besóndere ~ gebráten háben — ён прэтэнду́е на асаблі́вую ўва́гу да сябе́

Löffel

m -s, -

1) лы́жка

2) тэх. коўш (экскаватара)

3) ву́ха (зайца, труса)

séine ~ spítzen — разм. навастры́ць ву́шы, насцеражы́цца

◊ mit éinem sílbernen [góldenen] ~ im Mund gebóren sein — пахо́дзіць з забяспе́чанай сям’і́; перан. нарадзі́цца пад шчаслі́вай зо́ркай

die Wéisheit mit ~n gegéssen [gefréssen] háben — іран. лічы́ць сябе́ на́дта разу́мным

j-n über den ~ barbíeren — абдуры́ць каго́-н.

eins hínter die ~ bekómmen* — атрыма́ць наганя́й

j-m ein paar hínter die ~ háuen — даць каму́-н. апляву́ху

toll

a

1) шалёны (тс. перан.)

~ wérden — ашале́ць

2) вар’я́ц́кі

er gebärdet sich wie ~ — ён паво́дзіць сябе́ як вар’я́т

3) шалёны; дзіва́цкі, дзі́кі

ein ~er Éinfall — шалёная [дзіва́цкая] ду́мка

~es Zeug — лухта́, глу́пства, недарэ́чнасць

das ist doch zu ~! — гэ́та ўжо́ зана́дта!

das ist éine ~e Wírtschaft — тут страшэ́нны беспара́дак; гэ́та жу́дасныя спра́вы

4) мо́цны, шалёны, надзвыча́йны

~e Fréude — вялі́кая [надзвыча́йная] ра́дасць

er ist ~ auf… (A) — ён тра́ціць ро́зум па…

◊ er ist ~ und voll — ён п’я́ны да непрыто́мнасці

Mühe

f -, -n намага́нне, вы́сілак, кло́пат, імкне́нне

mit ~ und Not — з (вялі́кай) ця́жкасцю

sich (D) ~ gében* — намага́цца, ру́піцца

máchen Sie sich kéine ~! — не турбу́йцеся, калі́ ла́ска!

séine líebe ~ mit j-m [mit etw.] (D) háben — важда́цца з кім-н., з чым-н.

es lohnt sich die ~ nicht — гэ́та не ва́рта кло́пату

sich gróße ~ [sich die ~] máchen — узя́ць на сябе́ турбо́ты

kéine ~ schéuen — не бая́цца кло́пату, не шкадава́ць сіл

◊ ~ und Fleiß bricht Eis — ≅ цярпі́ каза́к – атама́нам бу́дзеш

bewégen

i

1.

vt

1) ру́хаць, перасо́ўваць, варушы́ць; прыво́дзіць у рух

2) хвалява́ць, узруша́ць

2.

(sich)

1) ру́хацца, перасо́ўвацца, варушы́цца

das Gespräch bewégte sich um díeses Théma — размо́ва ішла́ на гэ́тую тэ́му

2) перан. круці́цца

3) хіста́цца

II

* vt

1.

(zu D) схіля́ць (каго-н. на што-н., да чаго-н.)

er wúrde dazú bewógen — яго́ ўгавары́лі гэ́та зрабі́ць

2.

(sich):

sich ~ lássen* — (zu D, zu + inf) схіля́цца (да чаго-н.), даць сябе́ ўгавары́ць (зрабіць што-н.)

tot

a

1) мёртвы, паме́рлы, нежывы́

éine ~e Spráche — мёртвая мо́ва

~ gebóren — мёртванаро́джаны

~ stéllen, sich — удава́ць з сябе́ мёртвага [мерцвяка́]

2) мёртвы, невыра́зны

3) чыг. запасны́, тупіко́вы (пуць)

~es Gleis — тупі́к, запасны́ (пуць)

4) горн. пусты́ (пра пароду)

5)

~es Kapitál — эк. мёртвы капіта́л

~er Gang — тэх. мёртвы [халастд] ход

die Sáche ist auf den ~en Punkt ángelangt [gekómmen] — спра́ва засе́ла [завя́зла] на мёртвай кро́пцы

über den ~en Punkt hinwégbringen* — зру́шыць з мёртвай кро́пкі

◊ aufs ~e Geléis schíeben* — пакла́сці пад сукно́

Herr

m -n, -en

1) пан, спада́р, гэр

méine Dámen und ~en! — пано́ве!, спада́рыні і спадары́!

~ Náseweis — вы́скачка

als gróßer ~ lében — жы́ць па-па́нску [па́нам]

den gróßen ~en spíelen — выдава́ць сябе́ за вялі́кага па́на

2) гаспада́р, улада́льнік

~ der Láge sein — быць гаспадаро́м стано́вішча

éiner Sáche (D) ~ wérden — спраўля́цца з чым-н.

3) мужчы́на

für ~en — для мужчы́н

4) Бог, Гаспо́дзь

~ des Hímmels! — Бо́жа!

~, du méine Güte! — Бо́жа літасці́вы!

dem ~n sei's geklágt! — (няха́й) ба́чыць Бог!

◊ in állen ~en Länder — усю́ды

láden

*

I

1.

vt

1) грузі́ць

2) зараджа́ць, набіва́ць ладу́нкам

scharf [blind] ~ — зараджа́ць баявы́мі [халасты́мі] патро́намі

3) эл. зараджа́ць

mit Energíe geláden sein — быць по́ўным эне́ргіі

4)

das Vertráuen auf sich ~ — узя́ць на сябе́ адка́знасць

éine Schuld auf j-n ~ — узвалі́ць віну́ на каго́-н.

er hat schwer geláden — разм. ён мно́га [грунто́ўна] вы́піў

2.

vi спарт. засяро́дзіцца пе́рад спабо́рніцтвам

II

vt

1) запраша́ць

zu Gast ~ — запраша́ць у го́сці

2) выкліка́ць

vor Gerícht ~ — выкліка́ць у суд

3) прыця́гваць, ва́біць, прыва́бліваць

verséhen

*

1.

vt

1) (mit D) забяспе́чваць (чым-н.)

mit der Únterschrift ~ — падпіса́ць (дакумент)

2) выко́нваць, не́сці (абавязкі)

j-s Stélle [Amt] ~ — замяня́ць каго́-н. па слу́жбе, выко́нваць чые́-н. абавя́зкі

2.

(sich)

1.

(mit D) запаса́цца (прадуктамі, харчамі), забяспе́чваць сябе́ (чым-н.)

2) (bei D) памылі́цца, недаглядзе́ць, дапусці́ць памы́лку (з-за няўважлівасці)

3) (G) прадчува́ць, прадба́чыць (што-н.)

sich kéines Árg(e)s ~ — не падазрава́ць нічо́га благо́га; нічо́га не падазрава́ць

4)

éhe er sich's versáh… — не паспе́ў ён азірну́цца [апа́мятацца], як…