Weg

m -(e)s, -e

1) даро́га, шлях (тс. перан.)

ein erhltener [unterhltener] ~ — даро́га ў до́брым ста́не

ein usgefahrener ~ — разбі́тая даро́га

der ~ nach Berln — даро́га ў [на] Берлі́н

die ~e trnnen sich — даро́гі [шляхі́] разыхо́дзяцца

sein rster ~ galt dem Lhrer — у пе́ршую чаргу́ ён наве́даў наста́ўніка

wohr des ~es? — адку́ль ідзе́ш [ідзяце́]?

wohn des ~es? — куды́ ідзе́м [ідзяце́, шлях трыма́ем, -еце]?

sich (D) sinen ~ bhnen — пракла́сці сабе́ даро́гу [шлях] (тс. перан)

inen ~ beschriten* [betrten*] — перан. ступі́ць на які́-н. шлях, пайсці́ які́м-н. шэ́цхам

j-m, iner Sche (D) den ~ bnen — перан. пракла́сці [расчы́сціць] шлях каму́-н., чаму́-н.

den ~ inschlagen* — вы́браць даро́гу [шлях], узя́ць напра́мак (тс. перан.)

wir hben dnselben ~ — нам па даро́зе

inen ~ zurücklegen — прайсці́ шлях

sich auf den ~ mchen — адпра́віцца ў даро́гу

auf dem ~e sein, etw. zu tun — наме́рвацца [быць гато́вым] зрабі́ць што-н.

j-n aus dem ~ räumen — перан. убра́ць каго́-н. з даро́гі, забі́ць каго́-н.

er wird mir noch in den ~ kmmen! — ён мне яшчэ́ пападзе́цца!, я з ім разлічу́ся!

j-m in den ~ trten* — станаві́цца папяро́к даро́гі каму́-н., перашкаджа́ць [заміна́ць] каму́-н.

j-m nicht über den ~ truen — не давяра́ць каму́-н. ні на грош

vom ~e bkommen* — збі́цца з даро́гі

ich knne hier ~ und Steg — я ве́даю тут ко́жную сцяжы́нку

lle ~e und Stge wssen* — знаць усе́ хады́ і вы́хады

es war wder ~ noch Steg zu shen* — ≅ было́ цёмна, хоць во́ка вы́калі

2) спо́саб, шлях, сро́дак

auf dirktem ~(e) — непасрэ́дна

auf gerchtlichem ~e, auf [in] dem ~e des Rechts — судо́вым пара́дкам, це́раз суд

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

курс м

1. Kurs m -es, -e, Rchtung f -, -en; Lauf m -(e)s, Läufe, Fahrt f -, -en;

мяня́ць курс карабля́ den Kurs des Schffes ändern [wchseln];

2. перан Kurs m;

узя́ць курс на што Kurs auf etwas (A) nhmen*, inen Kurs inschlagen*;

трыма́ць курс на што Kurs auf etwas hlten*;

право́дзіць но́вы курс inen nuen Kurs inschlagen*;

3. (навучальны) Kurs m -es, -e, Lhrgang m -(e)s, -gänge, Krsus m -, Krse; Stdi¦enjahr n -(e)s, -e (у ВНУ);

курс ле́кцый Vrlesungsreihe f -, -n, Vrlesungszyklus m -, -len;

вучы́цца на пе́ршым курсе im rsten Stdi¦enjahr sein;

студэ́нты старэ́йшых курсаў Stdenten der höheren Stdi¦enjahre;

шафёрскія курсы Fhrschullehrgang m, Fhrschule f -, -n;

4. мед:

курс лячэ́ння Kur f -, -en;

прайсці́ курс лячэ́ння ine Kur mchen;

5. фін Kurs m;

бі́ржавы курс Börsenkurs m;

валю́тны курс Devsenkurs [-v-] m;

валю́тны свабо́дна вага́льны курс frei schwnkender Devsenkurs [-v-];

адзі́ны курс inheitskurs m;

пераразліко́вы курс Úmrechnungskurs m;

зні́зіць курс die Krse drücken;

курс паніжа́ецца die Krse fllen;

курс павыша́ецца die Krse stigen;

ро́зніца ў курсе Krsdifferenz f -, -en;

быць у курсе auf dem Lufenden sein, im Blde sein;

трыма́ць кагоу курсе auf dem Lufenden hlten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

за прыназ

1. hnter (A на пыт «кyды?», D на пыт «дзe?»); jnseits (G) (па той бок); ußerhalb (G) (звонку);

за ха́тай hnter dem Haus;

за рако́й jnseits des Flsses;

2. (следам) nach (D);

адзі́н за адны́м iner nach dem nderen;

крок за кро́кам (павольна) Schritt für Schritt; (паступова) allmählich, Schritt um Schritt;

3. (дзеля, на карысць) für (A);

змага́цца за што für [um] etw. kämpfen;

4. (каля) an (A на пытанне «кyды?», D на пытанне «дзe?»);

се́сці за стол sich an den Tisch stzen;

сядзе́ць за стало́м am Tisch stzen*;

5. (на працягу часу) während (G), im Lufe (G); in (D);

за апо́шні час in ltzter Zeit;

6. (для абазначэння высновы, прычыны) für (A), wegen (G);

узнагаро́дзіць кагоза што j-n für etw. uszeichnen (чым mit D);

бяле́йшы за снег wißer als Schnee;

чарга́ за табо́й du bist dran, du bist an der Rihe;

за выключэ́ннем [выня́ткам] mit usnahme von (D); usgenommen (A);

за по́ўнач nach Mtternacht;

піць за чыё здаро́ўе auf j-s Wohl [Gesndheit] trnken*;

за і су́праць das Für und Wder, Pro und Kntra [Cntra];

за кошт auf Ksten; durch (A)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

суд м

1. юрыд (установа) Gercht n -(e)s, -e, Gerchtshof m -(e)s, -höfe; Gerchtsbehörde f -, -n;

наро́дны суд Vlksgericht n;

Міжнаро́дны суд Internationler Gerchtshof;

суд прыся́жных Schwrgericht n;

траце́йскі суд Schedsgericht n, Arbitrge [-ʒə] f -, -n;

тавары́скі суд гіст Kamerdschaftsgericht n, Schedskommission f -, -en;

вае́нна-палявы́ суд Kregsgericht n, Stndgericht n;

выкліка́ць у суд vor Gercht lden*;

звярну́цца ў суд den Rchtsweg beschriten*;

падава́ць у суд на каго j-n verklgen, j-n gerchtlich belngen, ggen j-n gerchtlich vrgehen*;

пасяджэ́нне суда́ Gerchtssitzung f -, -en, Gerchtsverhandlung f -, -en;

узбудзі́ць спра́ву ў судзе́ inen Prozss nstrengen;

2. (меркаванне) Úrteil n -(e)s, -e;

я аддаю́ гэ́та на Ваш суд ich überlsse es Ihrem Úrteil;

3. юрыд (разгляд справы) Gerchtsverhandlung f, Gerchtsverfahren n -s, -;

прыця́гваць да суда́ gerchtlich zur Verntwortung zehen*;

адда́ць пад суд vor Gercht stllen, dem Gercht übergben*;

быць пад судо́м nter nklage stehen*;

без суда́ і сле́дства hne Gerchtsverfahren;

чыні́ць суд і распра́ву уст Gercht hlten* und bestrfen, die Gerchtshoheit usüben;

судЛі́нча Lnchjustiz [´lynç- і ´lınʧ-] f;

суд го́нару hrengericht n;

на няма́ й суду́ няма́ ≅ wo nichts ist, hat (selbst) der Kiser sein Recht verlren

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Sele

f -, -n

1) душа́

aus tefster ~ — ад усёй душы́ [глыбіні́ душд]

das brennt mir auf der ~ — гэ́та му́чыць мяне́ [кро́іць душу́]

sich (D) etw. von der ~ herntersprechen* — вы́сказаць, што ёсць на душы́, аблягчы́ць душу́

sich in die ~ hinin schämen — саро́мецца да глыбіні́ душы́

die ~ hngeben* [ushauchen] — вы́пусціць дух, паме́рці, адда́ць Бо́гу душу́

er ist mit Leib und ~ bei der rbeit — ён уве́сь у рабо́це

sie sind ein Herz und ine ~ — яны́ жыву́ць душа́ ў душу́

ine ~ von einem Mnschen — душа́-чалаве́к

2)

kine ~ war zu shen — не было́ віда́ць ні адно́й душы́

3) бат. буймі́на

4) тэх. стрджань; жы́ла (кабеля)

5) вайск. кана́л (дула)

◊ sich (D) die ~ aus dem Libe wrten — бяско́нца до́ўга чака́ць

j-m etw. auf die ~ bnden* — перакана́ўча прасі́ць каго́-н. заня́цца [паціка́віцца] чым-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Sptze

I

f -, -n вастрыё; ко́нчык; шпіль

2) вяршы́ня (гары); вершалі́на (дрэва)

3) но́сік (чаравіка)

4) галава́ (калоны)

5)

die ~n der Gesllschaft — вяршкі́ грама́дства

an der ~ des States sthen* — стая́ць на чале́ дзяржа́вы

j-n an die ~ stllen — паста́віць каго́-н. на чале́

an die ~ siner Bemühungen stllen — імкну́цца зрабі́ць што-н. у пе́ршую чаргу́

die ~ der Produktin hlten* — трыма́ць рэко́ры́ па вытво́рчасці чаго́-н.

6)

j-m die ~ beten* — дава́ць адпо́р, ака́зваць супраціўле́нне каму́-н.

iner Sche (D) die ~ bbrechen* — абясшко́дзіць што-н., пазба́віць спра́ву вастрыні́

auf die ~ triben* — даве́сці што-н. да кра́йнасці

ine Sche auf die ~ stllen — паста́віць што-н. дагары́ нага́мі

7)

frie ~n — с.-г. звышпла́навыя праду́кты, лі́шкі

II

f -, -n кару́нкі

~n klöppeln — пле́сці [вяза́ць] кару́нкі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

glten

*

1.

vi

1) быць ва́ртым

die hre gilt mehr als das Lben — го́нар даражэ́й за жыццё

2) быць сапра́ўдным

der Fhrausweis gilt nicht — біле́т не сапра́ўдны

3) мець значэ́нне [вагу́]

sein Wort gilt twas — яго́ сло́ва ма́е вагу́

j-n ~ lssen* — лічы́цца з кім-н.

das lsse ich ~ — я зго́дзен з гэ́тым, я нічо́га не ма́ю су́праць гэ́тага

lssen* wir's ~ — няха́й бу́дзе так

4) (D) даты́чыцца (каго-н.)

das gilt von ihm — гэ́та ты́чыцца яго́

5) (für A, als N) лічы́цца, сла́віцца як

2.

vimp es gilt — (zu + inf) патрэ́бна, неабхо́дна; спра́ва ў тым, каб…

es gilt Lben und Tod — спра́ва ідзе́ аб жыцці́ i сме́рці

es gilt! — до́бра!, у зго́дзе!

es gilt inen Versch — ва́рта рызыкну́ць, мо́жна паспрабава́ць

◊ Bnge mchen gilt nicht! — мяне́ [нас] не запало́хаеш!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

во́чы) н uge n -s, -n;

раско́сыя во́чы Schltzaugen pl;

до́брыя [дрэ́нныя, ке́пскія] во́чы (пра зрок) gute [schlchte] ugen;

няўзбро́еным во́чыам mit blßem uge;

кра́ем во́чыа aus den ugenwinkeln;

з во́чыа на во́чыа nter vier ugen;

трапля́ць [трапля́цца] на во́чы nter die ugen kmmen*;

хоць во́чыа вы́калі es ist stckdunkel [stckfinster];

вы́значыць на во́чыа nach ugenmaß bestmmen;

як во́чыам ахапі́ць sowit das uge reicht;

заплю́шчваць [закрыва́ць] во́чы die ugen schleßen*;

заплю́шчваць во́чы на што ein uge [bide ugen] zdrücken, die ugen vor etw. (D) verschleßen*; fünf gerde sein lssen*;

адкрыва́ць во́чы каму на што j-m über etw. (A) die ugen öffnen;

не пака́зваць вачэ́й sich nicht blcken lssen*;

прагле́дзець усе́ во́чы sich die ugen aus dem Kopf gcken*;

для адво́ду вачэ́й zum Schein;

ва ўсі́х на вача́х vor aller ugen;

сказа́ць у во́чы ins Gescht sgen;

кі́дацца ў во́чы ins uge stchen*;

не ве́рыць сваі́м вача́м sinen ugen nicht truen;

не спуска́ць вачэ́й з каго j-n nicht aus den ugen lassen* [verleren*];

глядзе́ць ва ўсе во́чы ganz uge sein;

глядзе́ць сме́рці ў во́чы dem Tod ins uge schuen;

у яго́ во́чы вы́лезлі на лоб (ад здзіўлення) ihm felen binahe die ugen aus dem Kopf; er war infach platt (разм);

ісці́ куды́ во́чы павяду́ць der Nse nach gehen*;

прэч з маі́х вачэ́й! geh mir aus den ugen!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́йсці

1. (пайсці) hinusgehen* vi (s) (у напрамку ад таго, хто гаворыць); heruskommen* vi (s), herustreten* vi (s) (напрамку да таго, хто гаворыць); verlssen* vt; ussteigen* vi (s) (з вагона і г. д);

2. (з’явіцца, прыйсці куды) erschinen* vi (s);

вы́йсці на рабо́ту die rbeit ufnehmen*;

вы́йсці на ву́ліцу auf die Strße gehen*;

вы́йсці ў мо́ра uslaufen* vi (s);

3. (скончыцца) verbrucht wrden, usgehen* vi (s), zu nde gehen*

4. (удавацца, атрымацца) gelngen* vi (s), usfallen* vi (s);

з яго вы́йдзе до́бры наста́ўнік aus ihm wird ein gter Lhrer;

з гэ́тага нічо́га не вы́йдзе darus wird nichts;

вы́йшла зусі́м іна́кш es kam ganz nders;

5. (здарацца, быць вынікам) flgen vi (h, s) (з чаго aus D);

адсю́ль вы́йшлі ўсе́ непаразуме́нні dahr kmen [rührten] lle Mssverständnisse;

вы́йсці за́муж (за каго) j-n hiraten;

вы́йсці ў свет erschinen*;

вы́йсці з сябе́ außer sich gerten*;

вы́йсці з цярпе́ння die Gedld verleren*;

вы́йсці са стано́вішча inen usweg fnden*;

вы́йсці сухі́м з вады́ mit hiler Haut davnkommen*;

вы́йсці з бераго́ў über die Úfer trten*;

вы́йсці ў лю́дзі разм Karri¦re mchen;

вы́йсці з дзіця́чага ўзро́сту den Knderschuhen entwchsen*;

вы́йсці наве́рх ans Tgeslicht kmmen*;

вы́йшла так, што… es erwes sich, dass…;

вы́йсці далёка за ме́жы die Grnzen überschriten*, weit über die Grnzen [den Rhmen] hinusgehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

з (са) прыназ

1. mit (D);

з дапамо́гай сваіх сябро́ў mit Hilfe siner Frunde;

са збро́яй у рука́х mit der Wffe in der Hand;

што зда́рылася з табо́ю? was ist los mit dir?;

мець што-н з сабо́й (разм) etw. bei sich hben, etw. dabihaben;

2. (разам, сумесна з кім):

мы з бра́там mein Brder und ich;

мы з табо́й du und ich, wir bide;

3. (адкуль) von (D), aus (D);

прыбра́ць з стала́ den Tisch bräumen;

ісці́ з ле́су aus dem Wald (herus)gehen*;

4. (пачынаючы зпра час) von (D), ab (D), seit (D), von… an;

з пе́ршага сне́жня ab dem rsten Dezmber, vom rsten Dezmber an;

з дзяці́нства von Kndheit an; von klein auf;

пачына́ючы з сённяшняга дня ab hute, von hute an;

5. (з прычыны) vor (D), aus (D);

з чаго́? wshalb?, weswgen?;

з го́ра vor Kmmer;

хо́піць з цябе́ das ist geng [das reicht] für dich;

з дазво́лу mit j-s Erlubnis [Genhmigung, inverständnis]; mit Erlubnis [Genhmigung, inverständnis] von (D);

з ча́сам mit der Zeit;

з ко́жным днём mit jdem Tag;

з сну noch halb im Schlaf;

піса́ць з мало́й лі́тары klin schriben* аддз vt;

піса́ць з вялі́кай лі́тары groß schriben* аддз vt; mit grßem nfangsbuchstaben schrben;

смяя́цца з каго über j-n lchen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)