Verbum

даро́га ж

1. Weg m -(e)s, -e; Stráße f -, -n;

аўтамабі́льная даро́га Áutostraße f Áutobahn f -, -en (аўтамагістраль);

го́рная даро́га Gebírgsstraße f;

грунтава́я даро́га únbefestigte Stráße, Natúrstraße f;

палява́я [прасёлачная] даро́га Féldweg m;

2. (для перавозкі грузаў або пасажыраў) Bahn f -, -en;

кана́тная даро́га Séilbahn f, Dráhtseilbahn f;

вузкакале́йная даро́га Schmálspurbahn f, Kléinbahn f;

падве́сная даро́га Hängebahn f, Schwébebahn f;

3. (падарожжа) Réise f -, -n;

далёкая даро́га éine wéite Réise; ein wéiter Weg;

вы́правіцца ў даро́гу sich auf den Weg máchen [begében*]

4. (напрамак руху) Weg m -(e)s, -e;

◊ вы́йсці на даро́гу den Weg beschréiten*;

вы́весці на шыро́кую даро́гу auf éine bréite Bahn führen;

прабі́ць сабе́ даро́гу sich (D) den [éinen] Weg báhnen [frei máchen];

ісці́ сваёй даро́гай séinen (éigenen) Weg géhen*;

стаць упо́перак даро́гі j-m im Wége stehen*, j-m in die Quére kómmen*;

туды́ яму́ і даро́га! разм das geschíeht ihm recht!; das hat er (auch) verdíent!;

пракла́дваць сабе́ даро́гу sich (D) éinen Weg báhnen

во́чы) н Áuge n -s, -n;

раско́сыя во́чы Schlítzaugen pl;

до́брыя [дрэ́нныя, ке́пскія] во́чы (пра зрок) gute [schléchte] Áugen;

◊ няўзбро́еным во́чыам mit blóßem Áuge;

кра́ем во́чыа aus den Áugenwinkeln;

з во́чыа на во́чыа únter vier Áugen;

трапля́ць [трапля́цца] на во́чы únter die Áugen kómmen*;

хоць во́чыа вы́калі es ist stóckdunkel [stóckfinster];

вы́значыць на во́чыа nach Áugenmaß bestímmen;

як во́чыам ахапі́ць sowéit das Áuge reicht;

заплю́шчваць [закрыва́ць] во́чы die Áugen schlíeßen*;

заплю́шчваць во́чы на што-н ein Áuge [béide Áugen] zúdrücken, die Áugen vor etw. (D) verschlíeßen*; fünf geráde sein lássen*;

адкрыва́ць во́чы каму-н на што-н j-m über etw. (A) die Áugen öffnen;

не пака́зваць вачэ́й sich nicht blícken lássen*;

прагле́дзець усе́ во́чы sich die Áugen aus dem Kopf gúcken*;

для адво́ду вачэ́й zum Schein;

ва ўсі́х на вача́х vor aller Áugen;

сказа́ць у во́чы ins Gesícht ságen;

кі́дацца ў во́чы ins Áuge stéchen*;

не ве́рыць сваі́м вача́м séinen Áugen nicht tráuen;

не спуска́ць вачэ́й з каго-н j-n nicht aus den Áugen lassen* [verlíeren*];

◊ глядзе́ць ва ўсе во́чы ganz Áuge sein;

глядзе́ць сме́рці ў во́чы dem Tod ins Áuge scháuen;

у яго́ во́чы вы́лезлі на лоб (ад здзіўлення) ihm fíelen béinahe die Áugen aus dem Kopf; er war éinfach platt (разм);

ісці́ куды́ во́чы павяду́ць der Náse nach gehen*;

прэч з маі́х вачэ́й! geh mir aus den Áugen!

нага́ ж

1. анат Fuß m -es, Füße (ступня); Bein n -(e)s, -e (нага вышэй ступні);

2. (мэблі і пад.) Fuß m, Bein n;

◊ ісці́ ў нагу́ з кім-н mit j-m Schritt hálten*;

паста́віць на но́гі каго-н j-n wíeder auf die Béine bríngen*;

падня́ць усі́х на но́гі разм álle áufscheuchen;

паста́віць усё на но́гі álle Hébel in Bewégung sétzen;

жыць на шыро́кую нагу́ auf gróßem Fuß(e) lében;

ні наго́й да каго-н разм kéinen Fuß in j-s Haus setzen;

уста́ць з ле́вай нагі́ разм mit dem línken Bein zu¦érst áufstehen*;

стая́ць адно́й наго́й у магі́ле разм mit éinem Fuß [Bein] im Grábe stehen*;

працягну́ць но́гі álle víere von sich strécken;

з усі́х ног разм so schnell ich kann [du kannst, er kann usw.];

дай Бог [Бо́жа] но́гі ≅ die Béine in die Hand néhmen*;

кача́цца ў нага́х у каго-н j-n kníefällig bítten*;

сяда́й! У нага́х пра́ўды няма́ setz dich! Stéhen macht nicht klüger;

блы́тацца пад нага́мі beim Géhen im Wége sein;

кульга́ць на абе́дзве нагі́ auf béiden Béinen hínken; перан (пра справу) nur schlecht und stóckend vórwärts géhen*;

дурна́я галава́ нага́м спако́ю не дае́ ≅ was man nicht im Kópf hat, muss man in den Béinen háben

з (са) прыназ

1. mit (D);

з дапамо́гай сваіх сябро́ў mit Hilfe séiner Fréunde;

са збро́яй у рука́х mit der Wáffe in der Hand;

што зда́рылася з табо́ю? was ist los mit dir?;

мець што-н з сабо́й (разм) etw. bei sich háben, etw. dabéihaben;

2. (разам, сумесна з кім-н):

мы з бра́там mein Brúder und ich;

мы з табо́й du und ich, wir béide;

3. (адкуль) von (D), aus (D);

прыбра́ць з стала́ den Tisch ábräumen;

ісці́ з ле́су aus dem Wald (heráus)gehen*;

4. (пачынаючы з – пра час) von (D), ab (D), seit (D), von… an;

з пе́ршага сне́жня ab dem érsten Dezémber, vom érsten Dezémber an;

з дзяці́нства von Kíndheit an; von klein auf;

пачына́ючы з сённяшняга дня ab héute, von héute an;

5. (з прычыны) vor (D), aus (D);

з чаго́? wéshalb?, weswégen?;

з го́ра vor Kúmmer;

хо́піць з цябе́ das ist genúg [das reicht] für dich;

з дазво́лу mit j-s Erláubnis [Genéhmigung, Éinverständnis]; mit Erláubnis [Genéhmigung, Éinverständnis] von (D);

з ча́сам mit der Zeit;

з ко́жным днём mit jédem Tag;

з сну noch halb im Schlaf;

піса́ць з мало́й лі́тары kléin schréiben* аддз vt;

піса́ць з вялі́кай лі́тары groß schréiben* аддз vt; mit gróßem Ánfangsbuchstaben schréíben;

смяя́цца з каго-н über j-n láchen

у прыназ

1. (у каго-н) bei (D);

вучы́цца у каго-н bei [von] j-m lérnen;

2. (пры наяўнасці чаго-н) спалучэнне яго з займ або наз перакладаецца: 1) займ або наз у N:

у мяне́ ёсць ich hábe;

у мяне́ няма́ ich hábe nicht [kein];

у мяне́ не было́ кні́гі ich hátte kein Buch; 2) займ, або наз у D:

у яго́ балі́ць галава́ der Kopf tut ihm weh;

у мяне́ ўзні́кла ідэ́я mir kam ein Gedánke;

3. (пры пазбаўленні чаго-н) спалучэнне яго з дзеясловам «узяць» і г. д. перакладаецца пры дапамозе адпаведнага дзеяслова і займ або наз у D);

у дзіця́ці адабра́лі ца́цку man hat dem Kind ein Spíelzeug wéggenommen;

4. (пры абазначэнні кірунку) in (A); nach (D) (перад геаграфічнымі назвамі):

ісці́ у вёску ins Dorf géhen*;

е́хаць у Берлі́н nach Berlín fahren*;

5. (унутр, унутры чаго-н) in (D на пыт «дзе?», A на пыт «куды?»):

запіса́ць у сшы́так ins Heft schréiben*;

у газе́це in der Zéitung;

6. (пры абазначэнні часу, даты) in (D):

у сту́дзені im Jánuar;

у двана́ццаць гадзі́н разм um zwölf Uhr;

7. (пры абазначэнні колькасці) in (D):

у пяці́ экземпля́рах in fünf Exempláren;

два разы́ у дзень разм zwéimal am Tág(e);

сло́ва у сло́ва Wort für Wort;

у пача́тку am Ánfang;

у я́касці каго-н als (N);

у дождж bei [im] Régen;

у знак сябро́ўства als Zéichen der Fréundschaft;

у адкры́тым мо́ры auf óffener See;

біць сябе́ у гру́дзі sich an die Brust schlágen* [klópfen];

быць у адпачы́нку im [auf] Úrlaub sein

па прыназ

1. (на паверхні) auf (D, A), über (A);

е́хаць па по́лі über das Feld fáhren*;

2. (у галіне чаго-н) in (D); auf dem Gebíet;

спабо́рніцтва па ша́хматах Scháchwettkampf m -es, -kämpfe;

экза́мен па матэма́тыцы Mathematíkprüfung f -, -en;

камітэ́т па раззбрае́нні Áusschuss für Ábrüstung;

3. (дзеянне) in (D), durch (A); (A) entláng;

ісці́ па ву́ліцы die Stráße entláng géhen*;

4. канц (згодна, у адпаведнасці з) laut (D), nach (D); auf (A); gemäß (D) (пасля наз);

па распараджэ́нні (каго-н) auf j-s Ánordnung;

па жада́нні auf Wunsch;

5. (пры дапамозе чаго-н) mit (D), per (A);

па по́шце mit der Post; per Post;

па тэлеба́чанні im Férnsehen;

па ра́дыё im Rúndfunk;

паве́даміць па ра́дыё über Funk mítteilen;

6. (з лічэбнікам):

шэ́рагі па шэсць чалаве́к Réihen zu je sechs Persónen [Mann];

па дво́е zu zweit; jéweils zwei;

7. рэдк nach;

па абе́дзе am Náchmittag; nach dem Míttagessen;

8. (з він. скл – па каго-н, па што-н) nach (D), in (A); um j-n (etwas) zu hólen;

хадзі́ць па грыбы́ in die Pílze géhen*;

пасла́ць па цыгарэ́ты nach Zigarétten schícken;

пайсці́ па до́ктара den Arzt hólen;

я па цябе́ зайду́ ich hóle dich ab;

9. (з він. скл – пра канец адрэзку часу) bis (A), bis zu (D);

па ве́расень bis Septémber;

◊ па ме́ншай ме́ры wénigstens;

яму́ было́ не па сабе́ ihm war nicht recht wohl (zumúte);

сумава́ць па дзе́цях sich nach den Kíndern séhnen