archer
[ˈɑ:rtʃər]
n.
лу́чнік -а m., страло́к з лу́ка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ По́свет, посвет, посвэт, пасееш ’камінок пры печы’ (ельск., Хрэст. дыял.; мазыр., Шн. 3), ’лучнік, жалезная рашотка, дзе гарэла лучына, асвятляючы хату’ (Эрэм., Пікай., ТС; лун., Шатал,), посвіт ’лоўля рыбы на святло’ (нараўл., Мат. Гом.), укр. посвіт ’святло, агонь’, рус. пск., цвяр. посветец ’лучнік’, польск. дыял. poświat, poświt ’асвятленне пры лоўлі рыбы’. Утварэнне з прыстаўкай *po‑ ад *svetiti са значэннем выніку дзеяння; у польскай — з палескіх ці украінскіх гаворак. Гл. свет, свяціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
archer [ˈɑ:tʃə] n.
1. страло́к з лу́ка; лу́чнік
2. the Archer astron. Страле́ц (сузор’е)
3. the Archer astrol. Страле́ц (знак задыяка; чалавек, які нарадзіўся пад гэтым знакам)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Лаке́й ’лёкай’, лаке́йскі (ТСБМ), лаке́йські ’лёкаўскі’ (Бяльк.). Запазычана з рус. лакей (Крукоўскі, Уплыў, 74), якое праз гал. lakei ці ням. Lakai з франц. laquais ’тс’ (Фасмер, 2, 452). Сюды ж лакейнічаць, пераноснае лакей ’стаячы лучнік’ (Сл. паўн.-зах.), лакейства.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bowman
I [ˈboʊmən]
n., pl. -men
лу́чнік -а m., страло́к з лу́ку
II [ˈboʊmən]
n., pl. -men
пярэ́дні вясьля́р
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
свете́ц обл., уст.
1. (подвешенный прибор для освещения) лу́чнік, -ка́ м.;
2. (подставка для лучины) дзед, род. дзе́да м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мальчэк ’слупок у калаўроце, які служыць для падтрымання рагаткі’ (барыс., Шатал.). Рус. ёнаўск. (ЛітССР) ма́льчик ’прыстасаванне, у якое ўстаўляецца шпулька з пражай пры перамотванні’, кубан. ’драўляны стрыжань, злучаны з верацяном (у млыне)’. У выніку семантычнага пераносу паводле падабенства ад ма́льчык ’хлопчык’. Параўн. аналагічны перанос лексемы дзед ’апорны слуп у гаспадарчым будынку’, ’лучнік, светач’, ’прыстасаванне для трапання льну’, ’прыстасаванне, у якое ўстаўлялі матавіла’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поставе́ц м.
1. уст. (род шкафа для посуды) пасу́днік, -ка м.;
2. обл. (кувшин для кваса) збан, род. збана́ м.;
3. уст. (подставка для лучины) лучні́к, -ка́ м., дзед, род. дзе́да м., обл. свяце́ц, род. святца́ м.;
4. уст. (дорожный ящик, шкатулка) куфэ́рак, -рка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
му́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Непразрысты, нячысты, змешаны з дробнымі часцінкамі чаго‑н.; каламутны (пра вадкасці). Паплыло ў кабінет волкае паветра дажджлівага лістападаўскага дня.. Па шыбах паўзлі мутныя кроплі. М. Ткачоў. Па вуліцы шалёна несліся патокі мутнай вады, змываючы ўсё, што ні пападалася на іх шляху. Васілевіч.
2. Пацямнелы, затуманены (аб бліскучых ці празрыстых прадметах). На покуце, перад вялікімі абразамі гарэла лампадка. Яе агеньчык адбіваўся ў мутных сярэбраных аправах. Хомчанка. Сляпыя вокны анямела Глядзяць на двор, на курганок, Ужо другі дзень вечарамі У іх не свеціцца лучнік, І толькі ў мутным шкле часамі Ад[а]б’ецца месяц-чараўнік. Колас. / Пра вочы, позірк. Дзед Купрыян прысеў на палатках і падняў на Васіля свае мутныя старэчыя вочы. Колас.
3. Зямліста-шэры, ахутаны імглою, туманам; туманны. [Неба] было нізкае, па-асенняму мутнае, халоднае і нічога, акрамя дажджу, не абяцала. Сачанка. Воз пакідаў за сабой лёгкі белаваты пыл, які хутка разыходзіўся па баках мутным туманам. Бядуля. // Няясны (пра святло). [Разведчыкі] спыніліся ў мутным святле з вялікага акна. Брыль.
4. перан. Разм. Недастаткова выразны, зразумелы, абгрунтаваны. Трэба заўважыць, што кожнае выступленне Фабрэгата працягвалася гадзінамі, і ў мутнай плыні слоў няцяжка было прыкмеціць загадзя абдуманае спаўзанне «радыкальнага» прафесара-дыпламата з адной пазіцыі на другую. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
contact
[ˈkɑ:ntækt]
1.
n.
1) сутыка́ньне n., канта́кт -у m.
to be in contact — сутыка́цца, быць у канта́кце
to come into contact —
а) сутыкну́цца
б) увайсьці́ ў канта́кт
2)
а) су́вязь f., знаёмства n.
б) кары́сныя знаёмствы
в) сувязны́ -о́га m. (асо́ба)
3) Electr.
а) спалучэ́ньне
to make (to break) contact — улучы́ць (вы́лучыць) ток
б) лу́чнік, уключа́льнік -а m. (электры́чны)
2.
adj.
канта́ктны, датыка́льны, сувязны́
3.
v.t.
спалуча́ць, сутыка́ць
4.
v.i.
1) сутыка́цца
2) нала́джваць су́вязь
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)