Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

...логія, ‑і, ж.

Другая састаўная частка складаных назоўнікаў, якая абазначае: «навука», «вучэнне», «веды», напрыклад: біялогія, псіхалогія, філалогія.

[Ад грэч. lógos — слова, думка, мова, розум.]

л, нескл., н.

1. Трынаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «эл». Вялікае Л.

2. Санорны, плаўны, пярэднеязычны зычны гук; можа быць мяккім і цвёрдым: вугаль, вугал.

лабавы, ‑ая, ‑ое.

1. Накіраваны прама перад сабой, у лоб; франтальны. Лабавая атака. ▪ Страціўшы ўсялякую надзею на прарыў абароны, вораг вырашыў зрабіць глыбокі абход, не паслабляючы лабавога ўдару. Гурскі. // перан. Разм. Прамалінейны, непасрэдны, ужыты без дадатковых сродкаў падрыхтоўкі. Ні змест, ні формы .. [работы] не маглі быць раскрыты лабавым падыходам. У. Калеснік.

2. Размешчаны ў пярэдняй частцы чаго‑н., пярэдні. Лабавое шкло аўтамабіля. Лабавая сцяна. ▪ Працавалі няспынна абодва кулямёты — вежавы і лабавы. Мележ.

лабагрэйка, ‑і, ДМ ‑рэйцы; Р мн. ‑рэек; ж.

Самая простая жняярка з ручным скідваннем зжатай збажыны. А ў полі жніўным лабагрэйка Плыве па хлебнаму прыволлю. Калачынскі.

лабаз, ‑а, м.

Уст. Памяшканне для продажу ці захоўвання зерня, мукі. Невялічкая прама ўціснулася паміж высокім домам і нейкім цагляным лабазам з глухою сцяной. Грахоўскі. [Сяргей:] — А ці былі запасы мукі ў лабазах? Гурскі.

лабазны, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да лабаза. Лабазны гандаль.

лабазнік, ‑а, м.

Уст. Уладальнік лабаза або прадавец тавару ў лабазе.

лабан, ‑а, м.

Прамысловая рыба сямейства кефалей. Лабан — самая вялікая і самая галавастая кефаль. «Маладосць».

лабарант, ‑а, М ‑нце, м.

1. Навукова-тэхнічны супрацоўнік лабараторыі, навуковай установы. [На будаўніцтве] патрэбны былі гідратэхнікі, лабаранты.., бетоншчыкі і людзі дзесяткаў другіх прафесій. Галавач.

2. Памочнік прафесара, выкладчыка на лабараторных занятках.

[Ад лац. laborans, laborantis — які працуе.]

лабарантка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да лабарант.