Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

г, нескл., н.

1. Чацвёртай літара беларускага алфавіта, якая мае назву «гэ». Вялікае Г. Напісаць г.

2. Звонкі, заднеязычны, фрыкатыўны зычны гук.

га 1, нескл., м.

Скарочанае абазначэнне слова гектар (ужываецца звычайна пры лічэбніках). 50 га. Пасеяць 40 га пшаніцы. □ Раўняйся па лініі ўдарных брыгад! Хто спаборніцтвам там не ахоплены? Каб зацвілі сотні тысяч га Пад ільном ды пад каноплямі. Крапіва.

[З пачатковых літар слоў «гекта» і «ар».]

га 2, часціца.

1. Тое, што і а 3 (у 1 знач.). «Юзік! — паўтарыў ён мацней. — Юзік!» — «Га? Што?» Чорны. Рачкоўскі зусім неспадзявана для Карызны павесялеў: — А праўда, Сымоне, слаўна жылося там, га? Зарэцкі.

2. Абл. Тое, што і а 3 (у 2 знач.). — Тата, га, тата, а заўтра хто павядзе каня? — запыталася яна. Гартны.

га 3, выкл., часта з працяглым вымаўленнем (га-а-а!).

1. Выражае здзіўленне пры апазнанні каго‑н., радасць сустрэчы з кім‑н. — Га, Пятрусь, і ты тут? — сустрэў Петруся Карусь Акалот. Колас.

2. Гучны выкрык, якім хочуць напалохаць каго‑н. Схаваўшыся за куст, Грышка моўчкі наглядаў за сваім сябрам... Раптам вылецеў з-за куста і гукнуў на ўсю моц: — Га-а! Колас.

гааля́н, ‑у, м.

Від сорга з высокім сцяблом і шырокім лісцем; кітайскае, маньчжурскае проса.

[Ад кіт. кааліянг — высокая трава.]

габаі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Музыкант, які іграе на габоі.

габардзі́н, ‑у, м.

Шарсцяная тканіна для паліто і касцюмаў.

[Фр. gabardine.]

габардзі́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да габардзіну. // Зроблены з габардзіну. Габардзінавы касцюм.

габары́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Гранічныя знешнія абрысы прадметаў (збудаванняў, машын, станкоў і пад.); аб’ём, велічыня чаго‑н. Габарыт кантэйнера. Габарыты вагонаў. // Адлегласць ад рэйкавага шляху да лініі будынкаў, якая забяспечвае свабодны праход поезда.

[Фр. gabarit.]

габары́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да габарыту. Габарытныя вароты.

габеле́н, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Насценны дыван ручной работы з вытканай на ім карцінай, узорам.

2. ‑у. Дэкаратыўная тканіна.

[Фр. gobelin.]

габеле́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да габелена (у 1 знач.). Габеленавы дыван. // Зроблены з габелену (у 2 знач.). Габеленавы настольнік.