Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

даарацца, ‑аруся, ‑арэшся, ‑арэцца; ‑аромся, ‑арацеся; зак.

Разм.

1. Аручы, дасягнуць якога‑н. месца. Даарацца да дарогі. Даарацца да лужка.

2. Працуючы на ворыве, змарыцца, знясіліцца. Даараўся да таго, што ног не чуе.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аказацца поўнасцю ўзараным. Хлеб запах суха і кісла — так, як і пахне ён, паляжаўшы ў торбе паўдня на полі, пакуль не даарэцца загон і не падыдзе пара есці. Чорны.

даараць, ‑ару, ‑арэш, ‑арэ; ‑аром, ‑араце; зак., што і без дап.

1. Закончыць ворыва; узараць увесь які‑н. участак. — Да чэрвеня яшчэ паспею даараць! — супакоіла.. [Зося] сябе і занялася другімі думкамі. Гартны. Папас і яшчэ два маладыя хлапцы хутка выехалі даараць кавалак жытнішча. Галавач. // Узараць да якога‑н. месца. Даараць да лесу. ▪ Дааралі [Пракоп з Мацвеем] да палка, павярнулі каня. Лобан.

2. Прапрацаваць на ворыве да якога‑н. часу. Даараць да самага вечара.

даарфаваць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., што.

Закончыць арфаванне чаго‑н. Даарфаваць насенне.

даарфоўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да даарфаваць.

даастатку, прысл.

Разм. Да канца, поўнасцю. [Колас] бярэ «Калевалу» і чытае проста са старонкі, але па-беларуску: Не пяе пясняр вялікі Усіх песень даастатку — Куды лепей запыніць іх, Перарваць у палавіне... Лужанін.

даатамны, ‑ая, ‑ае.

Які быў, існаваў да выкарыстання атамнай энергіі. Самыя лепшыя даатамныя падводныя лодкі мелі максімальную хуткасць пад вадой 25–27 кіламетраў у гадзіну.

даатрымаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Дадаткова атрымаць што‑н. Даатрымаць грошы па пераразліку.

даатрымлівацца, ‑аецца; незак.

Зал. да даатрымліваць.

даатрымліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да даатрымаць.

дабавачны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць дабаўкай да чаго‑н.; дадатковы. Дабавачны паёк. Дабавачныя сродкі.