ілю́зія

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ілю́зія ілю́зіі
Р. ілю́зіі ілю́зій
Д. ілю́зіі ілю́зіям
В. ілю́зію ілю́зіі
Т. ілю́зіяй
ілю́зіяю		 ілю́зіямі
М. ілю́зіі ілю́зіях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ілю́зія, і, мн. -і, -зій, ж.

1. Скажонае ўяўленне, уражанне, заснаванае на падмане пачуццяў.

Аптычная і.

2. перан. Надзея на што-н., пазбаўленая рэальных падстаў; мара.

Цешыць сябе ілюзіямі.

3. Праграмны нумар ілюзіяніста (спец.).

|| прым. ілюзо́рны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ілюзі́йны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Ілюзорны падман пачуццяў.

Ілюзійная праграма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ілю́зія ж. иллю́зия;

апты́чная і. — опти́ческая иллю́зия;

це́шыць сябе́ ~зіямі — те́шить себя́ иллю́зиями

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ілю́зія, ‑і, ж.

Скажонае ўяўленне, уражанне, заснаванае на падмане пачуццяў; прыняцце ўяўнага за сапраўднае. Аптычная ілюзія. □ Ілюзія руху была настолькі вялікая, што ад хуткасці зацінала дыханне. Мележ. У сляпым жа палёце не відаць лініі далягляду, зрок не правярае самаадчування, і лётчыку часамі здаецца, што самалёт ідзе з наборам вышыні або хіліцца набок. Гэта ілюзіі. Алешка. // Уражанне, бачнасць чаго‑н. Наяўнасць у пакоі некалькіх люстраў — вялікае трумо, люстра ў шафе і вялікі трэльяж каля ложка на начным століку, а таксама мноства крыштальных рэчаў — стваралі ў пакоі ілюзію празрыстасці. Рамановіч. Ілюзія мацярынства была такой моцнай, што часам і сама яна [Таццяна] цвёрда верыла, што Віця — яе сын. Шамякін. // Памылковае ўяўленне аб чым‑н.; надзея на што‑н., пазбаўленая рэальных падстаў. Народніцкія ілюзіі. Цешыць сябе ілюзіямі. Паддавацца ілюзіям. □ Так былі развеяны марныя ілюзіі добрага і дастойнага чалавека, нібыта ён пісьменнік. Лужанін.

[Фр. illusion — зманлівае ўяўленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ілю́зія м Illusión f -, -en; Täuschung f -, -en;

паддава́цца ілю́зіям sich Illusiónen híngeben*;

це́шыць сябе́ ілю́зіямі Illusiónen hégen;

разве́яць чые-н ілю́зіі j-n aus séinen Illusiónen réißen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ілю́зія

(лац. illusio = падман)

1) скажонае ўспрыманне рэчаіснасці, прыняцце ўяўнага за сапраўднае (напр. і. цішыні, зрокавая і.);

2) перан. надзея, якой не суджана збыцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ілю́зія. Першакрыніца: лац. illusio ’іронія, насмешка’. У бел. мову слова магло трапіць як праз польск., так і праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 77). Для рус., дзе з сярэдзіны XIX ст., Фасмер (2, 127) таксама меркаваў аб польск. пасрэдніцтве; супраць Шанскі (2, I, 49–50), які называе франц. крыніцу.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ілю́зія

(фр. illusion, ад лац. illusio = падман)

1) скажонае ўспрыманне рэчаіснасці, прыняцце ўяўнага за сапраўднае (напр. і. цішыні, зрокавая і.);

2) перан. надзея, якой не суджана збыцца (напр. цешыць сябе ілюзіямі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ілюзо́рны, -ая, -ае.

1. гл. ілюзія.

2. Створаны ілюзіяй; уяўны, несапраўдны.

Ілюзорныя спадзяванні.

|| наз. ілюзо́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

иллю́зия ілю́зія, -зіі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)