ядры кандэнсацыі

т. 18, кн. 1, с. 244

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ядро́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ядро́ я́дры
ядры́
Р. ядра́ я́драў
я́дзер
Д. ядру́ я́драм
В. ядро́ я́дры
ядры́
Т. ядро́м я́драмі
М. ядры́ я́драх

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ізато́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Разнавіднасць атамаў і ядраў аднаго хімічнага элемента з рознай колькасцю нейтронаў у ядры.

Ізатопы ўрану.

|| прым. ізато́пны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

альфа-...

Першая састаўная частка складаных слоў у складзе некаторых тэрмінаў.

Альфа-часціцыядры атама гелію.

Альфа-прамяні — адзін з відаў выпрамянення радыеактыўных ядзер.

Альфа-распад — выдзяленне альфа-часціц пры самаадвольным распадзе атамных ядзер.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́дзерка, ‑а; Р мн. ‑рак; н.

1. Памянш. да ядро (у 1 знач.); невялікае ядро. Якая магутная сіла была схавана ў тым маленькім жаўтаватым масляністым ядзерку [кедра]!.. Савіцкі.

2. У біялогіі — невялікае шарападобнае цельца, якое знаходзіцца ў ядры раслінных і жывёльных клетак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ядро́, -а́, мн. я́дры іліч. 2, 3, 4) ядры́, я́дзер і я́драў, н.

1. Унутраная частка плода, семя, пакрытая цвёрдай абалонкай.

Я. слівавай костачкі.

2. Унутраная, звычайна больш шчыльная частка чаго-н.

Я. каметы.

Я.

Зямлі.

Я. атама (цэнтральная, дадатна зараджаная частка атама).

3. Важнейшая частка ўсякай расліннай і жывёльнай клеткі (спец.).

4. перан. Асноўная частка якога-н. калектыву, групы.

Я. атрада, арганізацыі.

5. Даўнейшы гарматны снарад у выглядзе шара.

|| памянш. я́дзерка, -а, мн. -і, -рак, н. (да 1 знач.) і (разм.) я́дзерца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 1 знач.).

|| прым. я́дзерны, -ая, -ае (да 1—3 і 5 знач.) і ядро́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Ядровае мыла (спец.) — сорт мыла з вялікай колькасцю тлушчавых кіслот.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́дзерны, -ая, -ае.

1. гл. ядро.

2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, да іх вывучэння і выкарыстання.

Я. рэактар.

Ядзернае выпрамяненне.

Ядзерная зброя.

Ядзерная фізіка.

Ядзерная рэакцыя (рэакцыя пераўтварэння ядзер атамаў пры іх узаемадзеянні адзін з другім).

3. Які мае адносіны да ядзернай зброі, да валодання такой зброяй.

Ядзерныя запасы.

Ядзерныя краіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фі́зіка, ‑і, ДМ ‑зіцы. ж.

1. Навука, якая вывучае будову, агульныя ўласцівасці і законы руху матэрыі. Электронная фізіка. // Спецыяльная дысцыпліна, якая вывучае гэту навуку. Урок фізікі. Кабінет фізікі. // Разм. Падручнік, па якім вывучаецца гэта навука.

2. Будова, агульныя ўласцівасці і законы руху якой‑н. матэрыі; веды пра такую будову, уласцівасці, законы. Фізіка атмасферы. Фізіка крышталяў.

•••

Атамная фізіка — раздзел фізікі, які вывучае будову і стан атамаў.

Фізіка цвёрдага цела — раздзел фізікі, які вывучае фізічныя ўласцівасці і структуру цвёрдых цел, распрацоўвае тэарэтычныя асновы для іх тлумачэння.

Ядзерная фізіка — раздзел сучаснай фізікі, у якім вывучаюцца атамныя ядры, працэсы, што адбываюцца ў ядры, і элементарныя часціцы.

[Грэч. physike.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыпло́іднасць

(ад дыплоід)

наяўнасць у ядры расліннай або жывёльнай клеткі парнага набору храмасом.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

А́ТАМНЫ НУ́МАР,

парадкавы нумар, нумар хімічнага элемента ў перыядычнай сістэме элементаў Мендзялеева. Роўны ліку пратонаў у атамным ядры. Вызначае фіз. і хім. ўласцівасці атама.

т. 2, с. 68

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)