Эндэмікі 2/8; 11/43, 460

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

эндэмікі

т. 18, кн. 1, с. 127

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

эндэ́мікі

(ад гр. endemos = мясцовы)

расліны або жывёлы, пашыраныя толькі ў пэўнай мясцовасці (параўн. касмапаліты 2).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эндэ́мік

‘расліна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. эндэ́мік эндэ́мікі
Р. эндэ́міка эндэ́мікаў
Д. эндэ́міку эндэ́мікам
В. эндэ́мік эндэ́мікі
Т. эндэ́мікам эндэ́мікамі
М. эндэ́міку эндэ́міках

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

эндэ́мік

‘жывёла’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. эндэ́мік эндэ́мікі
Р. эндэ́міка эндэ́мікаў
Д. эндэ́міку эндэ́мікам
В. эндэ́міка эндэ́мікаў
Т. эндэ́мікам эндэ́мікамі
М. эндэ́міку эндэ́міках

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

панэндэ́мікі

(ад пан- + эндэмікі)

віды (роды, сямействы і інш.) раслін і жывёл, якія жывуць на ўсім зямным шары.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

неаэндэ́мікі

(ад неа- + эндэмікі)

эндэмічныя для пэўнага ўчастка тэрыторыі або акваторыі формы нядаўняга паходжання, якія не атрымалі яшчэ шырокага распаўсюджання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

палеаэндэ́мікі

(ад палеа- + эндэмікі)

эндэмічныя віды (роды, сямействы і інш.), арэал якіх у мінулым быў значна большы, чым тэрыторыя сучаснага іх існавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ДЗІДА́КНА

(Didacna),

род малюскаў сям. лімнакардыід кл. двухстворкавых. Жывуць толькі ў Каспійскім м. (эндэмікі) у мелкаводнай прыбярэжнай зоне, на пясчаных і заглееных грунтах на глыб. каля 50 м. Найб. звычайныя D. trigonoides, D. protracta, D. barbot de marnyi, D. crassa. Рэлікты сармацкай фауны.

Ракавіна (даўж. да 6 см) трохвугольна-авальная або авальная з плоскімі радыяльнымі рэбрамі, з 2 (радзей 1) кардынальнымі зубамі. Біяфільтратары.

Дзідакна: 1 — trigonoides; 2 — protracta.

т. 6, с. 112

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЛАМЯ́НКІ

(Comephorus),

адзіны род рыб сям. галамянкавых атр. скарпенападобных. 2 віды: галамянка вялікая (Comephorus baicalensis) і галамянка малая (Comephorus dybowski) — эндэмікі воз. Байкал. Пелагічныя рыбы, жыццё праводзяць у тоўшчы вады на глыб. 100 м і болей.

Даўж. верацёнападобнага, паўпразрыстага цела 13—23 см, маса 15—64 г. Самкі буйнейшыя за самцоў. Цела голае, бледна-ружовага колеру з перламутравым адлівам. Грудныя плаўнікі доўгія, брушныя адсутнічаюць. Кормяцца пелагічнымі ракападобнымі, радзей сваімі маляўкамі. Жывародныя, характэрна малая колькасць самцоў (у галамянкі вялікай — 3% ад агульнай колькасці рыб, у галамянкі малой — 12—20%). У целе галамянкі вялікай да 33% тлушчу, які выкарыстоўваецца ў медыцыне. Здабываюцца дзеля тлушчу. Асноўны корм байкальскага цюленя.

т. 4, с. 450

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)