экта-

(гр. ektos = звонку, знадворку)

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «знешні, знадворны».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экта...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам «знешні», «знадворны», напрыклад: эктагенез, эктадэрма, эктапаразіты.

[Ад грэч. ektós — звонку, знадворку.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эктапла́зма

(ад экта- + плазма)

перыферычны слой цытаплазмы клетак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эктатро́фны

(ад экта- + -трофны)

тое, што і экзатрофны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эктамезенхі́ма

(ад экта- + мезенхіма)

частка мезенхімы большасці мнагаклетачных жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эктабла́ст

(ад экта- + гр. blastos = зародак)

тое, што і эктадэрма.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эктапаразі́ты

(ад экта- + паразіты)

арганізмы, якія паразітуюць на паверхні цела чалавека, жывёл або раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БІ́ШАФ (Biscoff) Тэадор Людвіг

(28.10.1807, г. Гановер, Германія — 5.12.1882),

нямецкі анатам, эмбрыёлаг і фізіёлаг. Замежны чл.-кар. Пецярбургскай АН (1846). Праф. (1836). Вучыўся ў Бонскім і Гейдэльбергскім ун-тах. За 1836 працаваў у Гейдэльбергскім, Гісенскім, Мюнхенскім ун-тах. Даследаваў раннія стадыі развіцця зародка млекакормячых, увёў паняцці пра зародкавыя пласты (экта-, меза- і энтадэрму), апісаў працэс драблення яйца (1838). Выявіў у крыві жывёл кісларод і свабодную вуглекіслату, займаўся параўнальным вывучэннем мозга малпаў і чалавека. Абагульніў даныя ў манаграфіі «Эмбрыялогія чалавека і пазваночных жывёл» (1842).

т. 3, с. 164

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

эктагене́з

(ад экта- + -генез)

агульная назва кірункаў у эвалюцыйным вучэнні, якія разглядаюць гістарычнае развіццё жывой прыроды як прамое прыстасаванне арганізмаў да навакольнага асяроддзя (проціл. аўтагенез).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эктадэ́рма

(ад экта- + дэрма)

1) знешні зародкавы лісток мнагаклетачных жывёльных арганізмаў і чалавека (параўн. энтадэрма 1);

2) знадворны слой сценкі цела кішачнаполасцевых (параўн. энтадэрма 2).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)