шчу́п
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шчу́п |
шчу́пы |
| Р. |
шчу́па |
шчу́паў |
| Д. |
шчу́пу |
шчу́пам |
| В. |
шчу́п |
шчу́пы |
| Т. |
шчу́пам |
шчу́памі |
| М. |
шчу́пе |
шчу́пах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шчуп, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Лёгкі ручны бур для даследавання мяккіх парод і тарфянікаў.
2. Інструмент для выяўлення закладзеных пад зямлёй мін.
3. Пусты ўнутры стрыжань з вострым наканечнікам, які служыць для ўзяцця проб (зерня, мукі, масла і пад.).
4. Інструмент для вымярэння зазораў паміж дэталямі механізмаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
шчуп, ‑а, м.
Спец. Назва шэрага розных прыстасаванняў, інструментаў, прыбораў і пад., якімі выяўляюць, зандзіруюць, вымяраюць што‑н. // Сапёрны інструмент, які служыць для выяўлення закладзеных пад зямлёй мін. Калі мінашукальнікам выявіць міну немагчыма, дзейнічаюць шчупам. «Маладосць». // Інструмент, які складаецца з некалькіх пласцін рознай таўшчыні для вымярэння зазораў паміж дэталямі машын. // Пусты ўнутры стрыжань з вострым наканечнікам, які служыць для ўзяцця проб сыпкіх і вязкіх рэчываў (зерня, мукі, масла і пад.). [Лена] бярэ шчуп і апускае ў бак. Кулакоўскі. // Невялікі ручны бур для даследавання мяккіх парод і тарфянікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
щуп техн. шчуп, род. шчу́па м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ланча́к ’аднагадовая свойская жывёла’ (Гарб.), лон- шчуп ’двухгадовае жарабя’ (пруж., Зн. дыс.), рус. лончак, лоньчак, лоншак, ланчик, лоньшак ’тс’, ’аднагадовае дзіця’, польск. łońszczak, славін. łojscak, в.-луж. łońsak, славац. lan- štiak, славен. lanščak, lanjšcak. Прасл. olribščakv ’жывёла, якая нарадзілася ў мінулым годзе’ (Слаўскі, 5, 192–193). Да лонскі < лоні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пашы́на, нашыйнік, пашынік, пашэйнік ’галлё, якім усцілаецца дарога ў нізкіх месцах’ (Клім.; паст., Сл. ПЗБ), ’галлё, якім накрывалі лён пры замочванні’ (рас., Шатал.; Жыв. нар. сл.; віц., навагр., ДАБМ, 879), ’сукі дрэва або зрубленыя маладыя дрэвы з галінамі’ (Касп.). З польск. faszyna ’звязка галля’, якое з ням. Faschirie < ©Tan. fascina ’тс’ < лац. fascis ’пучок’ (Мацэнаўэр, Cizí sl., 155; Брукнер, 119; Фасмер, 4, 188). Шчуп. пашына ’хваёвая і яловая ігліца’ (Сл. ПЗБ) названа паводле функцыі (’галлё’), магчыма, з пашыпа (гл.) ці + па + шыпʼё.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)