Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
шчаці́на, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і шчацінне. Толькі дзік, Адзін-адзіны, Той, з кім заяц балбатаў, Хібы ўсе прыкрыў шчацінай Ад брушыны да хрыбта.Калачынскі.Жыў у Старобіне анучнік Шмуіл. Яго ведала ўся наша акруга, а ў Арабінаўцы — кожны падлетак, бо Шмуіл за анучы, шчаціну і ўсякае іншае шмуцце даваў, акрамя мыла, дзёгцю, яшчэ і цукеркі ды мятныя пернікі.Кулакоўскі.Пятровіч толькі ўключыў электрабрытву, каб спляжыць сівую шчаціну са свайго твару, як пачуўся званок.«ЛіМ».А з перавулкаў — жандары — Коні, шаблі, хрып, крык, Плямы раз’юшаных каркаў, Шчаціна ўздыбленых пік.Лойка.Падводы ж зрабілі круг, пераехалі цераз ручай і выбраліся на грэбень узгорка, парослага густой шчацінай маладога сасонніку.Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчаці́наж, шчаці́ннен
1. Bórsten pl;
2.перан bórstiges Haar
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
bristle1[ˈbrɪsl]n.шчаці́на
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
шчэцьжразмглшчаціна, шчацінне
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
камба́йнер, ‑а, м.
Механізатар, які працуе на сельскагаспадарчым камбайне. А цяпер вакол шчаціна пожні. Прыйдуць трактары араць сюды, Бо дажаў пшаніцы клін апошні Толькі што камбайнер малады.Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stubble
[ˈstʌbəl]
n.
1) (і)ржэ́ўнік -у m., (і)ржы́шча n.
2) шчаці́на, шчэць f., шчаці́ньне n. (на няго́леным тва́ры)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Трышчаці́ннік ‘травяністая злакавая расліна Trisetum Pers.’ (ТСБМ). Як рус.трищети́нник, чэш.trojštĕtmice, славац.trojštet, з’яўляецца калькай навуковай лацінскай назвы trísetum, утворанай з tri ‘тры’ і seta (< saeta) ‘шчаціна’, ‘грыва’, ‘шорсткія валасы’ (Махэк, Jména, 288), бо сцябло і лісты расліны пакрыты шчацінай, кароценькімі калючкамі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́раў ’непакладзены кабан’ (ДАБМ, 884), ’парсюк’ (Жд.). Рус.бо́ров, польск.browek ’адкормлены кабан’, чэш.brav ’дробная жывёла’, балг.брав, серб.-харв.бра̑в ’авечкі’ і г. д. Слав.*borvъ. Роднаснае: ст.-в.-ням.barug, barh, ст.-ісл.bǫrgr; Траўтман, 27; Бернекер, 75; Праабражэнскі, 1, 37; Фасмер, 1, 195. Слав.borvъ лічыцца зборным назоўнікам да і.-е.*bharu‑ (*bhoru‑?). Гл. Траўтман, 27. Далей, магчыма, да і.-е.*bher‑: *bhor‑ рэзаць’. БЕР, 1, 71–72; Бернекер, 75; падрабязна Трубачоў, Происх., 64–65. Таксама параўноўваюць з ст.-інд.bhárvati ’жуе, есць’ (Махэк, KZ, 64, 263; Махэк₂, 65). Ондруш (JČ, 14, 107) выводзіць borvъ ад *bhrū‑ ’брыво’ (*’шчаціна’); першапачаткова ’шчаціністая жывёла’ (параўн. паралель венг.serte, sertés ’шчаціна, шэрсць’, sertés свіння’). Вельмі няпэўнай з’яўляецца версія пра запазычанне з герм. моў (супраць гэтага Бернекер, 75; Фасмер, 1, 195).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчаці́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
1.Памянш.-ласк.да шчацінне, шчаціна. Наставіўшы рэдкую шчацінку хібкоў, .. [парасяты] заядла наскоквалі адзін па аднаго.Самуйлёнак.Сталеў, мужнеў Юзік. Прабілася нарэшце і рэдкая мяккая шчацінка на ягонай барадзе.Хадановіч.
2.Разм. Адзін кароткі жорсткі валасок. На .. шыракаватым бялявым твары таксама месцамі тырчалі шчацінкі: дзе пучкамі, дзе па адной.Кулакоўскі.
3.толькімн. (шчаці́нкі, ‑нак). У батаніцы — жорсткія валасні на паверхні сцябла і лісцяў раслін.
4.толькімн. (шчаці́нкі, ‑нак). У заалогіі — рухомыя вырасты ў членістаногіх, што служаць органамі дотыку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)