шпа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., што і без дап. (разм.).

Рабіць што-н. з асобай сілай, энергіяй, імпэтам і пад.

Ш. па шашы на матацыкле.

Ш. на гармоніку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпа́рыць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шпа́ру шпа́рым
2-я ас. шпа́рыш шпа́рыце
3-я ас. шпа́рыць шпа́раць
Прошлы час
м. шпа́рыў шпа́рылі
ж. шпа́рыла
н. шпа́рыла
Загадны лад
2-я ас. шпа́р шпа́рце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шпа́рачы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шпа́рыць несов., разг.

1. (быстро делать что-л.) шпа́рить;

2. швыря́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шпа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак., што і без дап.

Разм. Рабіць што‑н. з асобай сілай, энергіяй, імпэтам і пад. Захапіўшы ў першай пары Янка Маньку, Юрка Раю, Даюць дыхту, даюць жару, «Сербіянку», «Польку» шпараць. Купала. Слова за слова і ўжо цэлую прамову шпарыць жандар. Лынькоў. Матацыклісты шпараць па шашы. Паветра рэжуць, як электрапілы, У рокаце — надрыўны крык душы. Грачанікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпа́рыць (рабіць што-н. з асобай энергіяй) etw. óhne áufzuhören [únunterbrochen, in éinem fort] tun*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шпа́рить несов.

1. разг. апа́рваць; абва́рваць;

2. перен., прост. шпа́рыць;

шпа́рить напрями́к шпа́рыць напрасця́к (нацянькі́);

шпа́рить по-францу́зски шпа́рыць па-францу́зску;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Падшпа́рак іран. ’хлапчук 12–16 гадоў, падлетак’ (Сцяшк.). Да шпарыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

dyrdać

незак. разм. бегчы; шпарыць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ашпа́рыць ’апарыць, абварыць парай ці варам’ (Яруш., Касп., Шат., Бяльк.), укр. ошпарити, рус. ошпарить. Да шпарыць ’абварваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прашпа́рыць

‘зак. да шпарыць - падаць моцна ці на працягу доўгага часу (пра дождж і пад.); прайсці пэўны час або пэўную адлегласць (кіламетр) і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прашпа́ру прашпа́рым
2-я ас. прашпа́рыш прашпа́рыце
3-я ас. прашпа́рыць прашпа́раць
Прошлы час
м. прашпа́рыў прашпа́рылі
ж. прашпа́рыла
н. прашпа́рыла
Загадны лад
2-я ас. прашпа́р прашпа́рце
Дзеепрыслоўе
прош. час прашпа́рыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)