Тарнагродская шляхецкая канфедэрацыя 3/84

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

высакаме́рнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць высакамернага. Шляхецкая высакамернасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шляхе́цкі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. шляхе́цкі шляхе́цкая шляхе́цкае шляхе́цкія
Р. шляхе́цкага шляхе́цкай
шляхе́цкае		 шляхе́цкага шляхе́цкіх
Д. шляхе́цкаму шляхе́цкай шляхе́цкаму шляхе́цкім
В. шляхе́цкі (неадуш.)
шляхе́цкага (адуш.)		 шляхе́цкую шляхе́цкае шляхе́цкія (неадуш.)
шляхе́цкіх (адуш.)
Т. шляхе́цкім шляхе́цкай
шляхе́цкаю		 шляхе́цкім шляхе́цкімі
М. шляхе́цкім шляхе́цкай шляхе́цкім шляхе́цкіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шляхе́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. шляхе́цкі шляхе́цкая шляхе́цкае шляхе́цкія
Р. шляхе́цкага шляхе́цкай
шляхе́цкае		 шляхе́цкага шляхе́цкіх
Д. шляхе́цкаму шляхе́цкай шляхе́цкаму шляхе́цкім
В. шляхе́цкі (неадуш.)
шляхе́цкага (адуш.)		 шляхе́цкую шляхе́цкае шляхе́цкія (неадуш.)
шляхе́цкіх (адуш.)
Т. шляхе́цкім шляхе́цкай
шляхе́цкаю		 шляхе́цкім шляхе́цкімі
М. шляхе́цкім шляхе́цкай шляхе́цкім шляхе́цкіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

магна́цка-шляхе́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. магна́цка-шляхе́цкі магна́цка-шляхе́цкая магна́цка-шляхе́цкае магна́цка-шляхе́цкія
Р. магна́цка-шляхе́цкага магна́цка-шляхе́цкай
магна́цка-шляхе́цкае		 магна́цка-шляхе́цкага магна́цка-шляхе́цкіх
Д. магна́цка-шляхе́цкаму магна́цка-шляхе́цкай магна́цка-шляхе́цкаму магна́цка-шляхе́цкім
В. магна́цка-шляхе́цкі (неадуш.)
магна́цка-шляхе́цкага (адуш.)		 магна́цка-шляхе́цкую магна́цка-шляхе́цкае магна́цка-шляхе́цкія (неадуш.)
магна́цка-шляхе́цкіх (адуш.)
Т. магна́цка-шляхе́цкім магна́цка-шляхе́цкай
магна́цка-шляхе́цкаю		 магна́цка-шляхе́цкім магна́цка-шляхе́цкімі
М. магна́цка-шляхе́цкім магна́цка-шляхе́цкай магна́цка-шляхе́цкім магна́цка-шляхе́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

па́нска-шляхе́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. па́нска-шляхе́цкі па́нска-шляхе́цкая па́нска-шляхе́цкае па́нска-шляхе́цкія
Р. па́нска-шляхе́цкага па́нска-шляхе́цкай
па́нска-шляхе́цкае		 па́нска-шляхе́цкага па́нска-шляхе́цкіх
Д. па́нска-шляхе́цкаму па́нска-шляхе́цкай па́нска-шляхе́цкаму па́нска-шляхе́цкім
В. па́нска-шляхе́цкі (неадуш.)
па́нска-шляхе́цкага (адуш.)		 па́нска-шляхе́цкую па́нска-шляхе́цкае па́нска-шляхе́цкія (неадуш.)
па́нска-шляхе́цкіх (адуш.)
Т. па́нска-шляхе́цкім па́нска-шляхе́цкай
па́нска-шляхе́цкаю		 па́нска-шляхе́цкім па́нска-шляхе́цкімі
М. па́нска-шляхе́цкім па́нска-шляхе́цкай па́нска-шляхе́цкім па́нска-шляхе́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́льска-шляхе́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. по́льска-шляхе́цкі по́льска-шляхе́цкая по́льска-шляхе́цкае по́льска-шляхе́цкія
Р. по́льска-шляхе́цкага по́льска-шляхе́цкай
по́льска-шляхе́цкае		 по́льска-шляхе́цкага по́льска-шляхе́цкіх
Д. по́льска-шляхе́цкаму по́льска-шляхе́цкай по́льска-шляхе́цкаму по́льска-шляхе́цкім
В. по́льска-шляхе́цкі (неадуш.)
по́льска-шляхе́цкага (адуш.)		 по́льска-шляхе́цкую по́льска-шляхе́цкае по́льска-шляхе́цкія (неадуш.)
по́льска-шляхе́цкіх (адуш.)
Т. по́льска-шляхе́цкім по́льска-шляхе́цкай
по́льска-шляхе́цкаю		 по́льска-шляхе́цкім по́льска-шляхе́цкімі
М. по́льска-шляхе́цкім по́льска-шляхе́цкай по́льска-шляхе́цкім по́льска-шляхе́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Анге́рка ’верхняе адзенне’, ’верхняе доўгае жаночае адзенне з даматканага сукна’ (Касп.), ’жаночая кароткая вопратка з саматканага сукна’ (Жд.), ’кароткая адзежына на ваце’ (Бяльк.), ’вопратка’ (Бесар.); ангерка, інгерка ’жаночае паліто з купленага сукна’ (з XIX ст.) (Малчанава, Мат. культ., 158). Рус. смал. анге́рка ’кароткае жаночае паліто ці доўгая кофта на ваце’ (СРНГ). З польск. węgierka ’верхняя шляхецкая вопратка’, дыял. (j)aŋgʼerka ’кафтан ці паліто на ваце’. Параўн. літ. angérka, ingèrka, ungérka, lingérka, algérka ’цёплая жаночая вопратка’ з польск. (Фрэнкель, 7); семантыка ўказвае на магчымасць (але не неабходнасць) сувязі бел. і літ. слоў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Разм. Тое, што і косць (у 1 знач.). Гунава пастукаў па стале сухімі кветкамі пальцаў. Самуйлёнак.

2. Уст. Тое, што і косць (у 5 знач.). Шляхецкая костка. □ Ціха, хамская костка! — крыкнуў старшы жандар. Бядуля.

•••

Белая костка (уст.) — тое, што і белая косць (гл. косць).

Чорная костка (уст.) — тое, што і чорная косць (гл. косць).

Як костка ў горле — тое, што і як косць у горле (гл. косць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

«АНДЫ́НА»,

(«Ondyna druskienickich źródeł», «Ундзіна друскеніцкіх крыніц»), літаратурна-гістарычны і медыцынскі часопіс. Выходзіў у 1844—46 на польск. мове раз на месяц у час курортнага сезона (крас. — снеж.) у Друскеніках (цяпер Друскінінкай, Літва). У літ. аддзеле пераважала белетрызаваная проза. Лейтматывам паэт. твораў («Сеймікі павятовыя» К.Буйніцкага) была ідэалізацыя мінулага, крытыка арыстакратыі. У гіст. аддзеле былі змешчаны артыкулы Т.Нарбута («Аб імёнах жонак вял. князя літоўскага Альгерда», «Заўвагі наконт аўтэнтычнасці падаравання Вітаўта трокскаму манастыру»), В.Мацэёўскага («Бібліятэка шляхецкая і валасная польскага грамадзяніна 16 ст.») і інш.

Я.С.Умецкая.

т. 1, с. 363

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)