чу́ты, -ая, -ае.

Вядомы, аб якім ужо чулі.

Чутае здарэнне.

◊

Дай бог чутае бачыць (разм.) — пра пажаданне здзяйснення абяцанага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чу́ты

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. чу́ты чу́тая чу́тае чу́тыя
Р. чу́тага чу́тай
чу́тае		 чу́тага чу́тых
Д. чу́таму чу́тай чу́таму чу́тым
В. чу́ты (неадуш.)
чу́тага (адуш.)		 чу́тую чу́тае чу́тыя (неадуш.)
чу́тых (адуш.)
Т. чу́тым чу́тай
чу́таю		 чу́тым чу́тымі
М. чу́тым чу́тай чу́тым чу́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чу́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, незакончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. чу́ты чу́тая чу́тае чу́тыя
Р. чу́тага чу́тай
чу́тае		 чу́тага чу́тых
Д. чу́таму чу́тай чу́таму чу́тым
В. чу́ты (неадуш.)
чу́тага (адуш.)		 чу́тую чу́тае чу́тыя (неадуш.)
чу́тых (адуш.)
Т. чу́тым чу́тай
чу́таю		 чу́тым чу́тымі
М. чу́тым чу́тай чу́тым чу́тых

Кароткая форма: чу́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чу́ты в разн. знач. слы́шанный; см. чуць I 1;

◊ дай бог чу́тае ба́чыць — погов. твои́ бы слова́ да бо́гу в у́ши

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чу́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад чуць ​1 (у 1 знач.).

2. у знач. прым. Які ўжо быў пачуты; вядомы. Кожнаму хацелася сказаць, што ён ведаў, і самому пачуць нешта яшчэ новае, нячутае, а можа і чутае, але расказанае нанава, з новымі падрабязнасцямі і меркаваннямі. Крапіва.

3. у знач. наз. чу́тае, ‑ага, н. Тое, што хто‑н. дзе‑н. чуў, пачуў. Едучы ў тралейбусе, Валя зноў у думках перабрала чутае і ўбачанае ў Шарупічаў. Карпаў. Кручынін заўсёды згушчаў фарбы, перабольшваў і завастраў чутае так, што часам цяжка было зразумець, дзе канчаецца праўда і пачынаецца выдумка. С. Александровіч.

•••

Дай бог чутае бачыць гл. даць.

Каб жа чутае бачыць гл. бачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слы́шанный чу́ты;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прачу́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; -чу́ты; зак. (разм.).

1. Даведацца па чутках, размовах.

П. пра чыё-н. гора.

2. Пранікнуць пачуццём у сэнс чаго-н.

П. сэрцам усё, што здарылася.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адчу́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; -чу́ты; зак., каго-што.

1. Пазнаць шляхам адчування.

А. холад.

А. моцны боль у назе.

2. Зведаць, перажыць, зразумець.

А. несправядлівасць.

А. сябе шчаслівым.

|| незак. адчува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чуць¹, чу́ю, чу́еш, чу́е; чу́ты; незак.

1. каго-што. Успрымаць што-н. на слых, пры дапамозе органаў слыху.

Ч. птушыны спеў.

Ч. музыку.

2. без дап. Мець слых.

Ён дрэнна чуе.

3. аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымліваць якія-н. звесткі, даведвацца.

Ці чулі навіну? Я чуў, што ў вас былі госці.

4. каго-што і з дадан. Успрымаць, пазнаваць шляхам адчування; адчуваць.

Птушкі чуюць пахаладанне.

Ты чуеш, што пахне дымам?

5. (са словам «сябе»). Мець пэўныя (фізічныя, псіхічныя) адчуванні; адчуваць.

Ён чуў сябе тут як дома.

6. у знач. пабочн. сл. чу́еш (чу́еце). Ужыв. для пацвярджэння сказанага, як настойлівае ўказанне, патрабаванне чаго-н. (разм.).

Толькі не спазніся, чуеш!

Прыязджай абавязкова, чуеш!

◊

Дух чуць чый (разм.) — адчуваць чыю-н. строгасць, баяцца каго-н.

І чуць не чуў (разм.) — поўны адказ ад чаго-н.

На свае (уласныя) вушы чуць, сваімі вушамі чуць — непасрэдна самому чуць што-н.

Не чуць душы ў кім (разм.) — вельмі моцна, бязмежна любіць каго-н.

Не чуць зямлі пад сабой (разм.) — адчуваць вялікую радасць, захапленне.

Не чуць ног пад сабой (разм.) — вельмі стаміцца ад бегу, доўгай хадзьбы і пад.

Чуць з трэціх вуснаў — чуць што-н. не непасрэдна, а праз каго-н.

Чуць краем вуха (разм.) — часткова, няпоўнасцю, няправільна чуць што-н.

|| зак. пачу́ць, -чу́ю, -чу́еш, чу́е; -чу́ты (да 1, 3 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dim

[dɪm]

1.

adj.

1) цьмя́ны, невыра́зны

a dim light — цьмя́нае сьвятло́

2) невыра́зны, нядо́бра ба́чны або́ чу́ты; няя́сны, не зусі́м зразуме́лы

a dim recollection — цьмя́ны ўспамі́н

3) слабы́ (зрок, слых, інтэле́кт)

dim-witted — прыдуркава́ты, умысло́ва запаво́лены

4) informal благі́, неспрыя́льны

to take a dim view of… — глядзе́ць пэсымісты́чна на…

2.

v.t.

прыцямня́ць; зацьмява́ць

dim the headlights — зьме́ншыць фа́ры

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)