чарадо́й

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
чарадо́й - -

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чарада́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. чаро́ды і (з ліч. 2, 3, 4) чарады́, чаро́д, ж.

1. Рад аднародных прадметаў, жывых істот, якія размяшчаюцца або рухаюцца адзін за адным.

Ч. машын.

Ч. хмар.

2. Статак, гурт жывёл, група птушак, рыб аднаго віду.

Ч. авечак.

Ч. кароў.

Ч. птушак.

3. Гурт, натоўп (людзей).

Ч. хлопчыкаў.

Ч. мужчын.

4. Чарга.

Заўтра яго ч. пасвіць кароў.

5. у знач. прысл. чарадо́й (-о́ю). Адзін за другім; бесперапынна.

Думкі плылі чарадой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чарада́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. чарада́ чаро́ды
чарады́
Р. чарады́ чаро́д
Д. чарадзе́ чаро́дам
В. чараду́ чаро́ды
чарады́
Т. чарадо́й
чарадо́ю		 чаро́дамі
М. чарадзе́ чаро́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

віры́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́цца; незак.

1. Круціцца, утвараць віры (пра ваду).

Вада вірылася вакол вярбы.

2. перан. Паяўляцца ў вялікай колькасці, бесперапыннай чарадой.

Думкі вірацца ў галаве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыгна́цца сов. пригна́ться;

п. з чарадо́й — пригна́ться со ста́дом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гусько́м, прысл.

Разм. Адзін за адным; чарадой. Ішлі гуськом падрыўнікі І след у след ступалі. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

schárenweise

adv

1) нато́ўпам, гу́ртам

2) чарадо́й; касяко́м

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

◎ Пту́шма прысл. ’чарадой’ (Нас.). Дэрыват ад птушка (гл.) з замяшчэннем суфікса назоўніка пры дапамозе суфікса прыслоўя ‑ма© гл. аб словаўтварэнні Карскі 2-3, 67.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дэфілі́раваць

(фр. défiler = праходзіць чарадой)

1) урачыста праходзіць (на парадах, дэманстрацыях);

2) хадзіць туды-сюды, прагульвацца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

катаржа́нін, ‑а; мн. ‑жане, ‑жан; м.

Чалавек, які адбывае катаргу або быў на катарзе. З двара выехала чатыры падводы з багажом, а за імі ў беспарадку даўгоў, чарадой пайшлі катаржане. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)