чапуры́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; незак., каго-што (разм.).
Прыхарошваць, прыбіраць.
|| зак. прычапуры́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; -пу́раны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чапуры́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
чапуру́ |
чапуры́м |
| 2-я ас. |
чапуры́ш |
чапурыце́ |
| 3-я ас. |
чапуры́ць |
чапура́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
чапуры́ў |
чапуры́лі |
| ж. |
чапуры́ла |
| н. |
чапуры́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
чапуры́ |
чапуры́це |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
чапуры́ць несов., обл. прихора́шивать, наряжа́ть, принаряжа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чапуры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак., каго-што.
Разм. Прыхарошваць, адмыслова прыбіраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чапуры́ць разм. schön máchen, zuréchtmachen, heráusputzen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прычапуры́ць гл. чапурыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Нашапе́рыцца ’натапырыцца’ (любан., Сл. ПЗБ), нашопу‑ рыць ’узбіць, ускалмаціць’ (ТС), параўн. рус. нашапериться ’зазлаваць’, славен. našepėriti, našopiriti ’вычварна апрануцца’, серб.-харв. нашепурити ’тс’. Экспрэсіўныя ўтварэнні з характэрнай варыянтнасцю асновы, паводле Махэка₂ (98), уключаючай узмацняльнае *še < *če, параўн. рашчаперыць (< рас‑чаперыць) ’растапырыць’, перыць і пад., гл. чапурыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Начапу́рыцца ’прыбрацца’ (жлоб., Жыв. сл.), начапурыцца ’тс’ (Нас.; лунін., Шатал.; Янк. БП), naczapúrycsa ’надуцца, наставіць пер’е’ (Федар.), укр. начепури́тися ’тс’, рус. начепури́ться ’тс’, чэш. načepýřiti se ’нахохліцца, натапырыцца, надуцца’, славен. načepériti se ’вычварна апрануцца’. Адзначаныя славянскія словы, відаць, самастойныя экспрэсіўныя ўтварэнні ў кожнай з моў, пра што сведчыць варыянтнасць асновы, параўн. славен. našeperiti, našopiriti ’тс’, серб.-харв. на̏шепурити ’тс’ і пад. Ад чапуры́цца ’прыбірацца’, чапуры́ць ’прыбіраць’ (гл.). Параўн. Бязлай, 2, 210; Махэк₂, 106.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)