халя́ва

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. халя́ва халя́вы
Р. халя́вы халя́ў
Д. халя́ве халя́вам
В. халя́ву халя́вы
Т. халя́вай
халя́ваю		 халя́вамі
М. халя́ве халя́вах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

халя́ва, -ы, мн. -ы, -я́ў, ж.

Частка бота, якая закрывае нагу ад ступні да калена.

Прышыць новыя перады да халяў.

◊

На халяву (разм., груб.) —

1) хітруючы, нічога не робячы (жыць, пражыць і пад.); на дурніцу.

Пражыць жыццё на халяву;

2) бясплатна, дарэмна, нічога не плацячы (рабіць што-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

халя́ва ж.

1. (сапога) голени́ще ср.;

2. тех. холя́ва;

◊ віда́ць па́на па ~вах — посл. ви́дно пти́цу по полёту

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

халя́ва, ‑ы, ж.

1. Частка бота, якая закрывае нагу ад ступні да калена. Тыя боты як уздзене, Дык халявы па калені, А як пойдзе, дык рыпяць — Варты мо’ чырвонцаў з пяць. Крапіва.

2. У вытворчасці шкла — выдзьмутая шкляная цыліндрычная загатоўка, якую затым распрамляюць у ліст шкла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

халя́ва

1. м Stíefelschaft m -(e)s, -schäfte;

2. разм, часцей жарт nicht únverdientes Glück, únverdienter Gewínn;

на халя́ву разм für lau, Frei-

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

голени́ще ср. халя́ва, -вы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

холя́ва в разн. знач. халя́ва, -вы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

халя́ўка, ‑і, ДМ ‑ляўцы; Р мн. ‑лявак; ж.

Памянш.-ласк. да халява. [Люся] села на ўзбочыне шляху, побач са мной, апусціўшы ў канаву ногі, абутыя ў чаравікі з высокімі халяўкамі. Навуменка.

•••

Халяўкі смаліць — заляцацца да каго‑н. з жаночага полу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Галяні́шча ’халява’ (Шат., Сцяшк. МГ), рус. голени́ще. Вытворнае ад *голень (гл. галёнка) суфіксам ‑išče. Фасмер, 1, 428. Шанскі (1, Г, 117) лічыць гэта слова ўласна рускім (ці не памылкова?). Лексема гэта ўжо дээтымалагізаваная (гл. Шанскі, там жа. са спасылкай на Булахоўскага).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

cholewa

ж. халява;

buty z ~mi — боты;

znać (poznać) pana po ~ch прым. відаць пана па халявах

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)