хай.
1. часц. Выражае заклік, пажаданне (разм.).
Хай жыве дружба!
2. часц. Выказвае дапушчэнне.
Хай едзе, калі хоча.
Хай так!
3. злуч. Ужыв. ў даданых сказах з уступальным значэннем.
Хай я памыліўся, але памылку гэту я выправіў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ха́й
злучнік, падпарадкавальны
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ха́й
часціца
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
хай груб., прост. гармі́дар, -ру м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хай разг.
1. частица пуска́й, пусть;
х. е́дзе, калі́ хо́ча — пуска́й (пусть) е́дет, е́сли хо́чет;
х. так! — пуска́й (пусть) так!;
2. частица (при призыве, пожелании) да;
х. жыве́ дру́жба! — да здра́вствует дру́жба!;
3. союз уступ. пуска́й, пусть;
х. я памылі́ўся, але́ памы́лку гэ́ту я вы́правіў — пуска́й (пусть) я оши́бся, но оши́бку э́ту я испра́вил
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хай, часціца і злучн.
Разм.
1. часціца. Тое, што і няхай (у 1–3 знач.). Хай злыдні над намі скрыгочуць зубамі — Любі сваю ніву, свой край. Купала.
2. злучн. Тое, што і няхай (у 4 знач.).. Чалавеку заўсёды хочацца думаць аб прыемным, хай нават прыемнага адна кропля. Каршукоў.
•••
Не ў гнеў (крыўду) хай будзе сказана гл. быць.
Хай адсохнуць (у мяне) рукі і ногі гл. адсохнуць.
Хай ён (яна, яно) згарыць гл. згарэць.
Хай сабе гл. сабе.
Хай яно гарам гарыць гл. гарэць.
Хай яно запаветрае гл. запаветраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хай разм.
1. часціца перадаецца дзеяслоўнымі формамі: lass, mag, möge, soll (+ inf);
хай уво́йдзе! er soll kómmen [éintreten]!;
хай бу́дзе так! mag [möge, soll] es so sein;
хай пачака́е! er soll wárten!, möge er wárten!;
хай так! nun gut!; gut!; wohl möglich!;
хай бу́дзе, што бу́дзе! mag [möge, soll] kómmen, was da will;
хай ро́біць, што хо́ча! soll er doch máchen, was er will!;
ну і хай сабе́ wennschón!, so weit, so gut!;
2. злучн. уступальна-абмежавальны (хоць хаця) wenn … auch; mag [möge, soll] es…;
хай снег, але́ я ўсё адно́ пае́ду soll es ruhig schnéien, ich fáhre trótzdem!
3. злучн. уступальны (дапусцім) es sei, néhmen wir an;
хай ву́гал бу́дзе ро́ўным 30° der Wínkel sei 30°
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
хай-тэ́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
хай-тэ́к |
| Р. |
хай-тэка |
| Д. |
хай-тэку |
| В. |
хай-тэ́к |
| Т. |
хай-тэкам |
| М. |
хай-тэку |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
хай-тэ́к, нескл., м.
1. Самыя новыя навукова-тэхнічныя распрацоўкі.
2. Кірунак у архітэктуры і дызайне, які эстэтычна засвойвае інавацыйныя распрацоўкі перадавых галін навукі і тэхнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хай-тэ́к-выста́ва
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
хай-тэ́к-выста́ва |
хай-тэ́к-выста́вы |
| Р. |
хай-тэ́к-выста́вы |
хай-тэ́к-выста́ў |
| Д. |
хай-тэ́к-выста́ве |
хай-тэ́к-выста́вам |
| В. |
хай-тэ́к-выста́ву |
хай-тэ́к-выста́вы |
| Т. |
хай-тэ́к-выста́вай
хай-тэ́к-выста́ваю |
хай-тэ́к-выста́вамі |
| М. |
хай-тэ́к-выста́ве |
хай-тэ́к-выста́вах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)