уцягну́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. уцягну́ уця́гнем
2-я ас. уця́гнеш уця́гнеце
3-я ас. уця́гне уця́гнуць
Прошлы час
м. уцягну́ў уцягну́лі
ж. уцягну́ла
н. уцягну́ла
Загадны лад
2-я ас. уцягні́ уцягні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час уцягну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.

1. каго-што. Цягнучы, завалачы каго-, што-н. у што-н. або сілаю ўвесці ўнутр чаго-н.

У. сані ў вазоўню.

У. каго-н. у памяшканне.

2. што ў што. Усунуць у якую-н. адтуліну.

У. нітку ў іголку.

3. што. Удыхнуць.

У. паветра.

4. асаб. і безас., што. Утуліць, увабраць унутр (галаву, шчокі, жывот і пад.); запасці.

У. галаву ў плечы.

Жывот уцягнула.

5. перан., каго (што) у што. Схіліць уступіць у што-н., прыняць удзел у чым-н.

У. у драмгурток.

У. у спрэчку.

|| незак. уця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| прым. уцяжны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).

Уцяжная труба.

У. рукаў помпы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уцягну́ць сов.

1. в разн. знач. втяну́ть; (таща, волоча — ещё) втащи́ть; (привлечь к участию — ещё) вовле́чь;

у. са́ні ў вазо́ўню — втяну́ть (втащи́ть) са́ни в сара́й;

у. у сябе́ паве́тра — втяну́ть в себя́ во́здух;

у. галаву́ ў пле́чы — втяну́ть го́лову в пле́чи;

у. у драматы́чны гурто́к — втяну́ть (вовле́чь) в драмати́ческий кружо́к;

у. у размо́ву — вовле́чь в разгово́р;

2. вдеть;

у. ні́тку ў іго́лку — вдеть ни́тку в иго́лку;

3. безл. подвести́; запа́сть;

жыво́т ~ну́ла — живо́т подвело́;

шчо́кі ўцягну́ла — щёки запа́ли;

4. впита́ть, всоса́ть;

у. ваду́ — впита́ть (всоса́ть) во́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уцягну́ць, уцягну, уцягнеш, уцягне; зак., каго-што.

1. Цягнучы, завалачы, увалачы каго‑, што‑н. у што‑н. Уцягнуць сані ў вазоўню. □ Абедзвюма рукамі Аўгіння падхапіла цяжкае цела і ўцягнула ў хату. Дзятлаў. // Сілаю ўвесці ў якое‑н. памяшканне, унутр чаго‑н. — Біттэ, біттэ, — зноў запрасіў.. немец у акулярах, а другі, у жоўтых скураных пальчатках, узяў Раю за руку і сілаю ўцягнуў у машыну. Арабей.

2. Усунуць у якую‑н. адтуліну што‑н. Уцягнуць нітку ў іголку. □ І ніхто нават не згледзеў, як уцягнула.. [бабіна дачка] ў чар[а]ціну моцны сталёвы прут. — Ідзі, — кажа ўдовінаму сыну. Ён і пайшоў па чар[а]ціне. Якімовіч. // Зашнураваць. Уцягнуць шнуркі ў чаравікі.

3. Удыхнуць. Пярэдні мамант падняў угару хобат, з шумам уцягнуў паветра і затрубіў. В. Вольскі. Нос казытала свежая, толькі што скошаная трава, якая пачынала ўжо набываць пах сена. Міхась уцягнуў у лёгкія саладкаваты ап’яняючы водар. Дамашэвіч.

4. Утуліць, увабраць унутр (галаву, шчокі, жывот і пад.). Паліводскі ўцягнуў ніжнюю губу ў рот і сціснуў яе. Чорны. [Алег] скурчыўся, уцягнуў шыю ў плечы, але не пакідаў сачыць за ракой. Гамолка. Сотнікаў ўцягнуў галаву ў каўнер, трохі прыхінуўся плячом да.. спіны Рыбака і заплюшчыў вочы. Быкаў. // безас. Запасці. Яму ўцягнула жывот. Шчокі ўцягнула.

5. перан. Угаварыць, схіліць каго‑н. уступіць у што‑н., прыняць удзел у чым‑н. Уцягнуць таварыша ў драмгурток. Уцягнуць у спрэчку. □ Як хлопцы ні стараліся ўцягнуць мяне зноў у сваю кампанію, я не паддаваўся. Сабаленка. На кавалкі разрывалася Дуня, каб стварыць атмасферу весялосці і ўцягнуць у яе малазнаёмага тут новага настаўніка. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уця́гваць, уцягну́ць

1. (залучаць, далучаць) heránziehen* vt, zúziehen* vt (у што-н. zu D);

уця́гваць у грама́дскую дзе́йнасць zur geséllschaftlichen Tätigkeit heránziehen*;

2. (усмактаць, увабраць у сябе) áufsaugen* vt, éinsaugen* vt;

3. (напр. нітку) éinfädeln vt;

уця́гваць ні́тку ў іго́лку den Fáden in die Nádel éinfädeln

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

паўця́гваць, -аю, -аеш, -ае; зак., каго-што.

Уцягнуць усё, многае або ўсіх, многіх.

Паўцягвала (безас.) жываты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

rope in

зава́біць, уцягну́ць падма́нам

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

абарса́ць

‘уцягнуць абору ў вушкі лапця’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абарса́ю абарса́ем
2-я ас. абарса́еш абарса́еце
3-я ас. абарса́е абарса́юць
Прошлы час
м. абарса́ў абарса́лі
ж. абарса́ла
н. абарса́ла
Загадны лад
2-я ас. абарса́й абарса́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час абарса́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́барсаць

‘уцягнуць аборы ў вушкі лапця’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́барсаю вы́барсаем
2-я ас. вы́барсаеш вы́барсаеце
3-я ас. вы́барсае вы́барсаюць
Прошлы час
м. вы́барсаў вы́барсалі
ж. вы́барсала
н. вы́барсала
Загадны лад
2-я ас. вы́барсай вы́барсайце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́барсаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уцягнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)