Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зауша́ть несов., уст.
1. (кого — давать пощёчину, бить по уху) дава́ць апляву́ху; дава́ць по́ўху;
2. перен. (оскорблять) абража́ць; (порочить) га́ньбіць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нялю́дскі, ‑ая, ‑ае.
1. Не ўласцівы чалавеку, не характэрны для чалавека. Панесліся нялюдскія крыкі і лямант. Гартны. Адам з нялюдскай прагнасцю накінуўся на яду. Чорны. Калі вы пачуеце ноччу ў лесе злавеснае «уху-уху», а потым дзікі, жудасны, нялюдскі рогат, не бойцеся. Гэта крычыць пугач. В. Вольскі. // Не такі, якім павінен быць; дзіўны. [Студэнт] нейкі быў нялюдскі: людзей цураўся, ні з хлопцамі, ні з дзяўчатамі, ні з кім блізка не знаўся. Сабаленка.
2. Які перавышае чалавечыя магчымасці, сілы; моцны па ступені праяўлення. Відаць, у чалавека, што пісаў.. [скаргу], у самога крывавілася, сэрца ад.. нялюдскага здзеку і крыўды. Машара. Маці, маці! Адкуль браліся ў яе сілы, упартая нялюдская цягавітасць і вытрымка? Карпаў.
3. Антыгуманны, бесчалавечны; ганебны. Першая раніца была пачаткам жахлівай, нялюдскай справы — вайны. Брыль.
4. Разм. Дрэнны, кепскі. Нялюдская дарога. □ Хапала [для вёскі] і балота, але і яно было нялюдскае: купіны, парослыя кустамі алешніку, а між іх — рудая каламутная вада. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́ўха ’ўдар па шчацэ’ (Нас., Сл. ПЗБ), ’аплявуха’ (Бяльк., Шат., Касп.), по́ўшына ’ўдар па вуху’ (Бяльк.), по́ўшыць ’біць у вуха’ (Шат.). Хутчэй за ўсё, назоўнік абстрагаваны са спалучэння даць по (в)уху (гл. па, вуха). Малаімаверна адносіць да ўтварэнняў ад апляву́ха (гл.) шляхам народнаэтымалагічнага суаднясення са словам ву́ха (ЭСБМ, 1, 127–128), больш верагодна бачыць у ім кальку на базе літ. añtausis ’аплявуха’, ’частка шчакі насупраць вуха’ (Чэкман, Baltistica, 8, 2, 153), параўн. таксама дзеяслоўнае ўтварэнне antausiúoti ’даваць аплявуху’, аднак несупадзенне прыставачнай семантыкі (літ. ant ’на’) ставіць пад сумненне магчымасць калькавання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АНЬХО́Й, Аньхуэй,
правінцыя на У Кітая, у нізоўях рэк Янцзы і Хуанхэ. Пл. каля 140 тыс. км². Нас. 56 млн. чал. (1990). Адм. ц. — Хэфэй. Гал. парты: Уху, Юйцыкоў, Банбу. На Пн — нізінная тэр. Вял. Кітайскай раўніны. Зах. і паўд. часткі — сярэдневышынныя горы (макс. выш. больш за 1800 м). Клімат субтрапічны мусонны. Сярэднія т-ры студз. ад 0 да +4 °C, ліп. 24—28 °C, ападкаў 600—1500 мм за год з летнім максімумам. Лясы хваёвыя і шыракалістыя. Бязлесная раўніна з урадлівымі карбанатнымі алювіяльнымі глебамі амаль цалкам распрацавана. Густая гідраграфічная сетка, аснову якой складае р. Хуанхэ з прытокамі, мноства дробных азёраў. Разбуральныя паводкі р. Хуанхэ ліквідаваны пры дапамозе пабудаваных вадасховішчаў. Аньхой — адзін з асноўных с.-г. раёнаў краіны (рыс, чай, проса, тытунь, пшаніца, соя, батат, кукуруза, бавоўнік). Развіты свінагадоўля, развядзенне рыбы. Здабыча каменнага вугалю (Хуайнанскі бас.), жал. руды (у Данту), медзі (у Тунгуаньшані), серы, фасфарытаў. Прадпрыемствы па перапрацоўцы с.-г. сыравіны. Металургічная, маш.-буд., хім., папяровая прамысловасць.
т. 1, с. 410
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сві́снуць сов. и однокр.
1. в разн. знач. сви́стнуть;
~нуў параво́з — сви́стнул парово́з;
над галаво́й ~нуў аско́лак — над голово́й сви́стнул оско́лок;
у мяне́ ~нулі гадзі́ннік — прост. у меня́ сви́стнули часы́;
с. па ву́ху — прост. сви́стнуть по́ уху;
2. (политься) хлестну́ть;
з ра́ны ~нула кроў — из ра́ны хлестну́ла кровь;
◊ калі́ рак ~не — когда́ рак сви́стнет;
~ні! — ду́дки!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
приложи́ть сов.
1. в разн. знач. прыкла́сці, мног. папрыклада́ць, папрыкла́дваць;
приложи́ть тру́бку к у́ху прыкла́сці тру́бку да ву́ха;
приложи́ть компре́сс прыкла́сці кампрэ́с;
приложи́ть к заявле́нию спра́вку прыкла́сці да зая́вы даве́дку;
2. (добавить) разг. прыкла́сці, мног. папрыклада́ць, папрыкла́дваць, прыба́віць, мног. папрыбаўля́ць, дада́ць;
приложи́ть ещё немно́го де́нег прыкла́сці (дада́ць) яшчэ́ тро́хі гро́шай;
3. (направить действие чего-л. на что-л.) прыкла́сці;
приложи́ть всё стара́ние, все си́лы прыкла́сці ўсё стара́нне, усе́ сі́лы;
4. (применить) дастасава́ць, дапасава́ць, прымяні́ць;
приложи́ть тео́рию на пра́ктике дастасава́ць (дапасава́ць, прымяні́ць) тэо́рыю на пра́ктыцы;
◊
ума́ не приложу́ ро́зуму не дабяру́, ра́ды не дам;
приложи́ть ру́ку прыкла́сці руку́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)