ужо́.
1. прысл. Указвае на канчатковасць, завершанасць чаго-н.
Ужо пайшоў.
Ты ўжо не маленькая.
2. прысл. Нарэшце.
Супакойся ты ўжо!
3. часц. узмацн. Ужыв. для падкрэслівання, акцэнтавання асобнага слова.
Не так ужо дрэнна.
Ужо не раз яму казалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ужо́ нареч., прост.
1. (потом, потом как-нибудь на досуге) вось, як-не́будзь;
ужо́ го́сти прие́дут, не до того́ бу́дет вось го́сці прые́дуць, не да таго́ бу́дзе;
приезжа́йте ужо́ к нам прыязджа́йце як-не́будзь да нас;
2. в знач. межд. (угроза, обещание отомстить) ну (вось), пачака́й(це);
я вас ужо́ проучу́ ну (вось), пачака́йце, я вас правучу́;
◊
ужо́ я тебя́! вось я табе́!, я ж. табе́!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ужо́
1. нареч. уже́, уж;
у. ху́тка паўдня́ — уже́ (уж) ско́ро по́лдень;
2. частица усил. уж;
не так у. дрэ́нна — не так уж пло́хо;
ве́льмі ўжо шмат рабо́ты — о́чень уж мно́го рабо́ты;
◊ а ўжо ж — разуме́ется
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ужо́, прысл. і часціца.
1. прысл. Указвае па наступленне, канчатковае завяршэнне якога‑н. дзеяння, стану, прыкметы. Ужо вечарэла, калі Міколка з дзедам патрапілі на незвычайную стаянку ў лесе. Лынькоў. Вось ужо і сонейка зайшло, птушкі сціхлі. Якімовіч. // Указвае на змены, якія адбыліся з прадметам, з’явай, месцам дзеяння. Хутка распаўсюдзіліся чуткі, што савецкія войскі ўжо каля Мінска. Дзюбайла.
2. прысл. Нарэшце. [Нехта са сходу:] — Сціхні ты ўжо! Чаго галёкаеш, як у лесе! Зарэцкі.
3. прысл. Зараз, цяпер. — Ешце ўжо вы, я пасля, — адказала Вера Мікалаеўна. Арабей.
4. часціца ўзмацняльная. Ужываецца для падкрэслівання якога‑н. слова. Не так ужо дрэнна. Ужо не раз яму казалі. □ Ужо ў дзвярах Нічыпар азірнуўся. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ужо́II часц wírklich; in der Tat;
не так ужо́ ке́пска wírklich, nicht so schlecht
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ужо́I прысл schon, beréits;
ужо́ даўно́ schon längst, schon seit lánger Zeit;
ужо́ не раз schon wiederhólt [víelmals];
яна́ ўжо́ не дзіця́ sie ist kein Kind mehr
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ужо
Том: 34, старонка: 284.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
уже́
1. нареч. ужо́;
уже́ ско́ро по́лдень ужо́ ху́тка паўдня́;
2. усилительная част. ужо́;
вот уже́ вось ужо́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
каю́к, нескл., м. (разм.).
Канец, смерць.
Думала, ужо к. будзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раздне́ць, -е́е; безас., зак.
Пра наступленне дзённага святла.
Ужо разднела.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)