Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
туале́т, -а і -у, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.
1. -у. Адзенне, убранне.
Багаты т.
Дарожны т.
2. -у. Прывядзенне ў парадак, належны стан свайго выгляду (умыванне, прычэсванне і пад.).
Займацца туалетам.
3. -а. Столік з люстэркам, за якім прычэсваюцца, апранаюцца і пад.
4. -а. Прыбіральня (у 2 знач.).
|| прым.туале́тны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).
Туалетнае мыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
туале́тм.
1.род. туале́ту в разн. знач.туале́т;
2.род. туале́та в разн. знач.туале́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
туале́тм.
1.в разн. знач.туале́т, -ту м.;
2.(уборная)туале́т, -та м., прыбіра́льня, -ні ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
туале́т, ‑а і ‑у, М ‑леце, м.
1.‑у. Адзенне, убранне. Модны туалет. Дарожны туалет. □ Уперамешку з самымі далікатнымі рэчамі жаночага туалету тут ляжалі мужчынскім штаны, часта без калашыны, трапляліся чаравікі, якім цяжка было падабраць пару, кавалачкі і парасоны.Нядзведскі.
2.‑у. Прывядзенне ў належны стан свайго выгляду (умыванне, прычэсванне, адзяванне). Займацца туалетам. □ Ніна, збіраючыся на начную работу, рабіла туалет перад люстрам — гэтага патрабавала «прафесія».Мікуліч.//Разм. Прадметы касметыкі, гігіены. Дзяўчына падышла да маленькага століка, на якім стаялі прылады дзявочага туалету і некалькі фотакартак самых блізкіх людзей.Васілевіч.
3.‑а. Столік з люстэркам, за якім адзяваюцца, прычэсваюцца.
4.‑а. Прыбіральня. Мужчынскі туалет.
[Фр. toilette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туале́тм
1. (вопратка) Toilétte [twɑ-] f -, -n; Kléidung f -, -en;
2. (прыбіральня) Toilétte [twɑ-] f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
туале́т
(фр. toilette, ад toile = палатно)
1) убранне, адзенне (напр. модны т.);
2) прывядзенне ў належны стан свайго выгляду (умыванне, адзяванне, прычэсванне);
3) столік з люстэркам, за якім прычэсваюцца і інш.;
4) прыбіральня.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Туале́т ‘адзенне, убранне’, ‘прывядзенне ў надежны стан свайго выгляду’, ‘прадметы касметыкі, гігіены’, ‘столік з люстэркам’, ‘прыбіральня’ (ТСБМ), ‘убранне, уборы, строі’ (Некр. і Байк.). Запазычана праз рус.туалет у XVIII ст. з франц.toilette ‘акравак тканіны’, ‘ручнічок’ — памяншальнае ад toile ‘палатно’, якое з лац.tēla (< *tex‑la) < texere ‘ткаць’, ад якога таксама тэкстыль (гл.). Адсюль развіццё значэнняў: ‘тое, што зроблена з тканіны, палатна’ > ‘ручнічок на туалетным століку’ і г. д. (Голуб-Ліер, 483; Фасмер, 4, 113; Чарных, 2, 268; ЕСУМ, 5, 666; Арол, 4, 112).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рызыко́ўны, -ая, -ае.
1. Звязаны з рызыкай, напоўнены рызыкай.
Р. крок.
Так рабіць рызыкоўна (у знач.вык.).
2.перан. Непрыстойны, двухсэнсоўны.
Р. туалет.
Рызыкоўныя прыпеўкі.
|| наз.рызыко́ўнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)