тро́сть

1. уст. (стебель тростника) трысці́на, -ны ж.;

2. (тонкая палка для опоры при ходьбе) па́лка, -кі ж.;

3. муз. трысці́нка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трость

Том: 34, старонка: 35.

img/34/34-035_0194_Трость.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

ля́ска ж., обл. трость, па́лка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Троск ‘звязка нізак рыбы, звычайна 100 штук’, ‘нізка ўюноў на продаж’ (Крыв., ТС), тро́стка ‘тс’ (ТС). Апошняе сведчыць пра зыходнае трост (гл.) з распадабненнем ст > ск, аналагічна ўкр. троск ‘чарот’ з трость ‘тс’ (ЕСУМ, 5, 650).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тросць1 ‘зараснік рагозу, Typha latifolia L.’ (лёзн., Яшк.), ‘чарот, Scirpius L.’ (докш., Гіл.), ст.-бел. трость ‘трысціна’ (ГСБМ). Сюды ж трось ‘трыснёг, Phragmites communis Trin.’ (в.-дзв., брасл., гарад., ЛА, 1). Параўн. укр. трость, трість ‘трыснёг, чарот’, рус. трость, тресть ‘тс’ , стараж.-рус. тръсть ‘сцябло трыснягу’, ст.-польск. treść, trześć ‘трыснёг, рагоз’, ст.-чэш. trest, tresť, мар. і славац. trst’ ‘траснічына’, славен. tȓst ‘трыснёг’, серб. тр̑ст ‘тс’, харв. tȓst ‘тс’, балг. тръстика ‘тс’, макед. трска, трстика ‘трыснёг’, ст.-слав. тръсть, тьрсть ‘тс’. Прасл. *trъstь, роднаснае літ. triušìs ‘чарацінка, дубец’, strustis ‘трысцінка ў бёрдзе’, лат. trusis ‘трыснёг’, ням. Strauch ‘куст’, ст.-грэч. θρύον ‘сіт, чарот’ (Скок, 3, 510; Фасмер, 4, 106; Сной₂, 188; Махэк₂, 657; Махэк, Jména, 290; Борысь, 642; Мяркулава, Очерки, 46; ЕСУМ, 5, 651).

Тросць2, трось ‘трысцінка ў бёрдзе’ (трак., вільн., калінк., Сл. ПЗБ, Бяльк., Сцяшк., Мат. Гом., Мат., ПСл; мёрск., Ск. нар. мовы), тро́стка ‘падоўжаныя дошчачкі ў бёрдзе’ (мсцісл., Жыв. сл.); сюды ж зборн. тро́сце ‘тс’ (Мат. Гом.), тро́сця (астрав., Сл. ПЗБ), трысцё (мёрск., Ск. нар. мовы). Да папярэдняга слова (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трысця́нка ‘шматгадовая травяністая расліна сямейства злакавых, Scolochloa Link.’ (ТСБМ, Кіс.), народная назва тро́скі (там жа). Варыянт з гістарычным чаргаваннем о́, якое, аднак, непаслядоўна праводзілася (Векслер, Гіст., 217), гл. трасця́нка, параўн. рус. тростя́нка ‘тс’, якое да трость ‘чарот’ з-за знешняга падабенства, параўн. троска3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

па́лка I сущ., ж. па́лка; (для опоры при ходьбе — ещё) трость;

апіра́цца на ~ку — опира́ться на па́лку (на трость);

устаўля́ць ~кі ў ко́лы — вставля́ть па́лки в колёса;

з-пад па́лкі — из-под па́лки;

п. з двума́ канца́мі — па́лка о двух конца́х;

перагну́ць ~ку — перегну́ть па́лку;

не кі́ем, дык па́лкайпогов. не мытьём, так ка́таньем

па́лка II нареч. стра́стно, пы́лко, пла́менно; горячо́;

п. гавары́ў прамо́ўца — стра́стно (пы́лко, пла́менно) говори́л ора́тор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кій м.

1. па́лка ж.;

2. (для опоры при ходьбе) па́лка ж., трость ж., по́сох;

3. (бильярдный) кий;

не кі́ем, дык па́лкай — что в лоб, что по́ лбу; не мытьём, так ка́таньем;

у ста́рца к. адабра́ць — у ни́щего по́сох отня́ть;

вы́меняць к. на була́ўку — променя́ть куку́шку на я́стреба

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

круці́ць несов.

1. враща́ть; верте́ть;

к. ко́ла — верте́ть колесо́;

2. (держа в руках, поворачивать) крути́ть, верте́ть;

к. па́лку ў рука́х — крути́ть (верте́ть) трость в рука́х;

3. (завивать, свёртывать) крути́ть;

к. вус — крути́ть ус;

к. цыга́рку — крути́ть цига́рку;

4. (вертя, туго свивать) крути́ть, сучи́ть;

к. пра́жу — крути́ть (сучи́ть) пря́жу;

5. (буравить) сверли́ть;

6. (вздымая, придавать круговое движение) крути́ть, кружи́ть;

мяце́ліца кру́ціць — мете́ль кру́тит (кру́жит);

7. разг. (распоряжаться) верте́ть, крути́ть;

яна кру́ціць ім, як хо́ча — она́ ве́ртит им, как хо́чет;

8. разг. (находиться с кем-л. в любовных отношениях) крути́ть;

9. плутова́ть, жу́льничать;

к. но́сам — крути́ть но́сом;

к. хвасто́м — верте́ть хвосто́м;

к. мазгі́ — (каму) крути́ть мозги́ (кому);

к. мазга́мі — шевели́ть мозга́ми;

як ні круці́ — как ни крути́;

круці́ не круці́, а трэ́ба памярці́ — как не крути́, а помира́ть на́до

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)