Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
трафе́й
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
трафе́й |
трафе́і |
| Р. |
трафе́я |
трафе́яў |
| Д. |
трафе́ю |
трафе́ям |
| В. |
трафе́й |
трафе́і |
| Т. |
трафе́ем |
трафе́ямі |
| М. |
трафе́і |
трафе́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
трафе́й, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Узбраенне і ваенная маёмасць, захопленыя ў пераможанага праціўніка.
Ваенныя трафеі.
2. Рэчы, здабыча як сведчанне або вынік перамогі, поспехаў у якой-н. галіне.
Паляўнічыя трафеі.
3. Арнаментальнае ўпрыгожанне ў выглядзе ваенных даспехаў.
|| прым. трафе́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
loot1 [lu:t] n. здабы́ча, нарабава́нае дабро́; трафе́і
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
трафе́й, ‑я, м.
1. часцей мн. (трафе́і, ‑яў). Узбраенне і ваенная маёмасць, захопленыя ў пераможанага праціўніка. Трафеяў знайшлі не дужа багата: адну нямецкую вінтоўку без затвора, патроны розных калібраў, ракетніцу і дзве гранаты. Сіняўскі. Не ўратавалі і адхонныя скалы, і навейшая зброя імперыялістаў: фалангістаў разбілі ўшчэнт, і багатыя ваенныя трафеі напоўнілі арсенал пераможцаў. Кухараў.
2. часцей мн. (трафе́і, ‑яў). Рэчы, здабыча як сведчанне або вынік перамогі, поспеху ў якой‑н. галіне. Паляўнічыя трафеі. □ Акуратненька ачысціўшы ад пяску,.. [Лабановіч] палажыў грыбы ў хустачку і з гэтымі трафеямі пайшоў далей. Колас. Амаль з кожных спаборніцтваў .. [Мечыслаў Палом] вяртаецца са спартыўнымі трафеямі. «Беларусь».
3. Арнаментальнае ўпрыгожанне ў выглядзе ваенных даспехаў.
[Фр. trophée.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папо́ўніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Зрабіць больш поўным, дабавіўшы чаго‑н.; павялічыць. Папоўніць роту. □ Багатыя ваенныя трафеі напоўнілі арсенал пераможцаў. Кухараў. Марта паспяшыла папоўніць закуску смятанаю з блінцамі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
trofeum
trofe|um
н. трафей;
~a sportowe — спартыўныя трафеі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
spoils [spɔɪlz] n. pl.
1. the spoils вае́нная здабы́ча, трафе́і; нарабава́нае дабро́;
give a town up to spoils адда́ць го́рад на рабава́нне
2. дзяржа́ўныя паса́ды, які́я раздаю́цца прыхі́льнікам па́ртыі, што вы́йграла вы́бары
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
łup, ~u
м. здабыча; трафей;
bogate ~y — багатыя трафеі;
paść ~em — стаць здабычай каго/чаго; стаць ахвярай каго/чаго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Кары́сць, укр. користь, рус. корысть, чэш. kořist ’здабыча, трафеі’, польск. korzyść ’карысць’, серб.-харв. ко̏рист, славен. korȋst ’здабыча’. Зыходнае значэнне ’здабыча’ (Фасмер, 2, 343). Тады прасл. koristь ад koriti ў значэнні ’пакараць’ (чэш. kořiti, в.-луж. korić, рус. корить і інш.) (Міклашыч, 130), гл. карыць. Аднак гэта версія не мае тлумачэння з пункту гледжання словаўтварэння. Мы не ведаем суфікса ‑stь, з дапамогай якога б фарміраваліся назоўнікі ад дзеясловаў. Вельмі праблематычная версія аб koristati < ko‑ristati (ristati ’гнацца’) (Варбот, Этимология, 1970, 65–70). Іншыя этымалогіі яшчэ менш надзённыя. Агляд версій гл. Трубачоў, Эт. сл., 11, 71–73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)