траві́ца
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
траві́ца |
| Р. |
траві́цы |
| Д. |
траві́цы |
| В. |
траві́цу |
| Т. |
траві́цай
траві́цаю |
| М. |
траві́цы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
траві́ца ж., уменьш.-ласк., фольк. тра́вка, тра́вушка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
траві́ца, ‑ы, ж.
Памянш.-ласк. да трава; невялікая, невысокая трава. Поле травіцаю сочнай адзелася, Выйшла скацінка і дружна скубе, Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Ходзіць навокал ды йграе сабе. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трава́, -ы́, ДМ -ве́, мн. тра́вы, траў, ж.
Расліна з аднагадовымі зялёнымі неадзеравянелымі парасткамі і сцяблом.
◊
Трава травой (разм., неадабр.) — пра нясмачную яду.
|| памянш.-ласк. тра́ўка, -і, ДМ тра́ўцы, мн. -і, тра́вак, ж. і траві́ца, -ы, ж.
|| прым. травяны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тра́вушка уменьш.-ласк., нар.-поэт. тра́ўка, -кі ж., траві́ца, -цы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паадска́кваць і паадско́кваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Адскочыць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Пеўні паадскаквалі адзін ад другога. Мячы паадскаквалі ад сцяны. □ Паадскаквала на папары зялёная травіца. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак.
1. Прабрацца праз што-н., пераадольваючы перашкоды.
Полк прабіўся да ракі.
П. праз натоўп.
2. Пражыць з цяжкасцю (разм.).
П. да вясны.
3. Пра расліны: вылезці з зямлі.
Прабілася зялёная травіца.
|| незак. прабіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прабіццё, -я́, н. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
проби́ться
1. в разн. знач., мног. папрабіва́цца; (о волосах — ещё) павысяда́ць; (о растениях — ещё) узысці́, мног. паўзыхо́дзіць;
река́ проби́лась сквозь ска́лы рака́ прабі́лася праз ска́лы;
проби́лась зелёная тра́вка прабі́лася (узышла́) зялёная траві́ца;
2. (преодолеть нужду) разг. перабі́цца;
◊
проби́ться в лю́ди прабі́цца ў лю́дзі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пасяро́д, прыназ. і прысл.
1. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназоўнікам «пасярод» выражае прасторавыя адносіны; ужываецца пры назве месца, прасторы ці якой‑н. групы, у сярэдзіне або ў цэнтры якіх што‑н. знаходзіцца, адбываецца. Правей — гэта на самае роўнае месца, якраз пасярод яго трэба ісці. А там і травіца нават не расце. Пташнікаў. Чатыры сасны засталіся стаяць пасярод лесасекі. Шамякін. Надзя не ведала, куды прыткнуцца, і стаяла пасярод бытоўкі. Грахоўскі. Пахаджае [гаспадар] ганарыста Пасярод свайго двара. Броўка. Кастусь стаяў пасярод іх [людзей]. Чорны.
2. прысл. У сярэдзіне, у цэнтры, у акружэнні каго‑, чаго‑н. На плітах каменных парос зялёны мох, Бярозы, хвойкі плакалі над імі, А пасярод капліца жудка, як астрог, На свет глядзела вокнамі сляпымі. Купала. Адчынены вокны, і відаць, што ў хаце-чытальні поўна народу. Ускудлачаныя галовы мужчын у першых радах. Стракатыя хусткі жанчын пасярод. А ззаду, каля дзвярэй, — моладзь, хлопцы і дзяўчаты. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабі́цца сов.
1. в разн. знач. проби́ться; (проделаться — об отверстии — ещё) проломи́ться, продыря́виться;
п. праз гушча́р — проби́ться сквозь ча́щу;
рака́ ~бі́лася праз ска́лы — река́ проби́лась сквозь ска́лы;
у дне ~бі́лася дзі́рка — в дне проломи́лась ды́рка;
~бі́лася зялёная траві́ца — проби́лась зелёная тра́вка;
2. (наткнувшись на колючее, получить повреждение) наколо́ться; напоро́ться;
каро́ва ~бі́лася на сук — коро́ва напоро́лась (наколо́лась) на сук;
◊ п. ў лю́дзі — проби́ться в лю́ди;
не п. — не проби́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)