то́пачны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
то́пачны |
то́пачная |
то́пачнае |
то́пачныя |
| Р. |
то́пачнага |
то́пачнай
то́пачнае |
то́пачнага |
то́пачных |
| Д. |
то́пачнаму |
то́пачнай |
то́пачнаму |
то́пачным |
| В. |
то́пачны (неадуш.)
то́пачнага (адуш.) |
то́пачную |
то́пачнае |
то́пачныя (неадуш.)
то́пачных (адуш.) |
| Т. |
то́пачным |
то́пачнай
то́пачнаю |
то́пачным |
то́пачнымі |
| М. |
то́пачным |
то́пачнай |
то́пачным |
то́пачных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
то́пачны (к то́пка I) то́почный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
то́пачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да топкі. Топачны шлак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
то́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.
Частка печы або катла, дзе спальваюць паліва.
Т. паравоза.
|| прым. то́пачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГАНЧА́РНЫ ГО́РАН,
печ для абпальвання ганчарных вырабаў, якая выкарыстоўваецца пры высокаразвітым ганчарстве. Абпальванне ажыццяўляецца гарачымі (700—900 °C) газамі, якія атрымліваюцца пры згаранні паліва. Працэс бывае акісляльны (найб. пашыраны) і ўзнаўляльны (пры недастатковым доступе кіслароду). У сучаснай вытв-сці выкарыстоўваюць горны верт. і гарыз. тыпаў (электрычныя, на мазутным або газавым паліве). Першыя ганчарныя горны вядомы з канца 4-га тыс. да н.э. ў краінах Стараж. Усходу. Былі адкрытага і закрытага тыпаў, 1-, 2-, 3-ярусныя. У Еўропе пашыраны з сярэдзіны 1-га тыс. да н.э., на ўсходнеслав. землях — з 12—13 ст. На Беларусі выяўлены горны ў Мінску (16 ст.), Оршы (17 ст.), Міры (18 ст.). Іх муравалі з цэглы, камянёў, гліны, пераважна 1- і 2-ярусныя, круглыя (грушападобныя) ці чатырохвугольныя ў плане, з адкрытым і купалападобным (скляпеністым) верхам. Ніжні (топачны) ярус заглыблялі ў зямлю, верхні па баках засыпалі грунтам і агароджвалі зрубам, часам умацоўвалі бярвеннем, жэрдкамі, метал. прутамі, дротам, каменнем і дзёрнам. Для агню рабілі яму, у якую выходзіла вусце топкі. Ярусы (камеры) падзяляліся гарыз. перакрыццем (скляпеннем) з адтулінамі (люхтамі) для праходу гарачых газаў. Звычайна ганчарныя горны былі разлічаны на адначасовую тэрмічную апрацоўку 300—350 (часам 800—1000) вырабаў, якая працягвалася 9—14 гадз.
В.М.Ляўко.
т. 5, с. 31
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)