Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ткну́ ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ткну́
ткнё́ м
2-я ас. ткне́ ш
ткняце́
3-я ас. ткне́
ткну́ ць
Прошлы час
м. ткну́ ў
ткну́ лі
ж. ткну́ ла
н. ткну́ ла
Загадны лад
2-я ас. ткні́
ткні́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час ткну́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ткнуць сов. см. ы́ кнуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ткнуць ткну, ткнеш, ткне; ткнём, ткняце; зак.
Разм.
1. Аднакр. да тыкаць 1 .
2. што . Рэзкім рухам змясціць што‑н. куды‑н. — Ага, — згадзілася .. [Таццяна] паслухмяна, ткнула папяроску ў попельніцу і паставіла яе на падлогу. Карпаў . Васіль вынес каробку-сявеньку. Спяшаўся.. Ткнуў сявеньку ў перадок. Мележ .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ткнуць
1. (уткнуць ) (hiné in)stó ßen* vt é in)sté chen* vt
2. (запіхнуць ) sté cken vt ó pfen vi
◊ ткнуць но́ самj-n á se dará uf stó ßen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ткнуць ТСБМ ), ’даць’ (ТС ), ст.-бел. ткнуць ткнуць ’, ’даткнуцца’ (1518 г., КГС ). Гл. ткаць 2 тыкаць .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ты́ каць ¹, -аю, -аеш, -ае; -аем, -аеце, -аюць; незак.
1. у каго-што або чым . Поркаць чым-н. , пастукваць.
Т. кіем у зямлю.
2. што . Утыкаць, усоўваць, уводзіць куды-н. , у што-н.
Т. кнопкі ў сцяну.
Т. ва ўсе камісіі (перан. ).
3. што або чым . Падносіць блізка, паказваць на каго-, што-н.
Т. пальцам у кожную літару.
4. перан. , каго-штокім-чым . Пастаянна напамінаць, гаварыць аб кім-, чым-н. , упікаць чым-н. , папракаць (разм. , неадабр. ).
◊
Тыкаць носам (разм. , неадабр. ) — звяртаць чыю-н. увагу на што-н. (віну, учынак і пад. ; звычайна ў грубай форме).
|| зак. ткнуць е́ , ткнуць ; ткні́ і ты́ кнуць , ты́ кну, ты́ кнеш, ты́ кне; ты́ кні.
|| наз. ты́ канне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пэ́ каць ’дрэнна чытаць’ (Мат. Маг. , Шат. ), ’курыць люльку’ (Шат. ), ’біць не вельмі моцна, пляскаць’ (Бяльк. ), ткнуць Бяльк. ). Гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пы́ цнуць ’дакрануцца’ (дзятл. , Сцяшк. Сл. ). Імітатыўны дзеяслоў ад *пыц , паралельнага да пуц (гл.), пац (гл.) і пад., палаталізаваны варыянт да пык (гл.), параўн. тыц (< тык ) і тыцнуць ’ткнуць , торкнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́ рнуць ’штурхнуць, піхнуць’ (Юрч. , Жд. 2), ’ткнуць , даць’ (Юрч. , Жд. 3, Сл. ПЗБ ), ’апусціць, усадзіць’ (Сл. ПЗБ ), ’аддаць грошы’ (гарад. , Нар. ск. ). Відаць, дзеяслоў на ‑ну‑ ад імітатыва тор 3 торкнуць (гл.), шляхам спрашчэння спалучэння зычных у сярэдзіне слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)