та́хт
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
та́хт |
та́хты |
| Р. |
та́хту |
та́хтаў |
| Д. |
та́хту |
та́хтам |
| В. |
та́хт |
та́хты |
| Т. |
та́хтам |
та́хтамі |
| М. |
та́хце |
та́хтах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Тахт ’такт’: у тахт ’у адпаведнасці з рытмам’ (шальч., Сл. ПЗБ), та́хта: да тахты ’тс’ (Стан.), та́хта ’такт, вытрымка’ (Сцяшк.). Гл. такт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тахта́, -ы́, ДМ -хце́, мн. -ы́, тахт, ж.
Шырокая канапа без спінкі.
Спаць на тахце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тахта́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
тахта́ |
тахты́ |
| Р. |
тахты́ |
та́хт |
| Д. |
тахце́ |
тахта́м |
| В. |
тахту́ |
тахты́ |
| Т. |
тахто́й
тахто́ю |
тахта́мі |
| М. |
тахце́ |
тахта́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Тахто́ліць ’пхаць’ (Арх. Федар.): tachtolić, jak ŭ byzdonny mieszok (Федар. 4), сюды ж nieŭtachtolić ’не задаволіць’ (Арх. Федар.). Экспрэсіўнае ўтварэнне з суф. ‑олі‑ ад гукапераймальнага тохтаць (гл. тох-тох-тох), параўн. балг. тах, тахт ’трах, бах’, па ўзору тарара́хаць, тарара́хтаць ’тарахцець’ (ТСБМ), параўн. тахоліць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Такт ’мерны рух; лад; пачуццё меры’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.), тахт ’рытм, рытмічнае суправаджэнне’ (Сл. ПЗБ, Цых.), та́хта ’тс’ (Стан.). Запазычана з заходнееўрапейскіх моў, відаць, праз польск. takt ’рытм; далікатнасць’, ’рытм (у музыцы, руху)’, што з лац. tāktus ’дотык; адчуванне дотыку’ (ЕСУМ, 5, 506; Фасмер, 4, 13; Голуб-Ліер, 476; Брукнер, 564). Сюды ж такто́ўны ’які мае такт’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)