тапа́з, -у, мн. -ы, -аў, м.

Мінерал з групы сілікатаў, асобныя крышталі якога дзякуючы бляску і прыгожаму колеру выкарыстоўваюцца як каштоўныя камяні.

|| прым. тапа́завы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тапа́з

‘мінерал’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. тапа́з
Р. тапа́зу
Д. тапа́зу
В. тапа́з
Т. тапа́зам
М. тапа́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тапа́з

‘каштоўны камень; ювелірны выраб’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тапа́з тапа́зы
Р. тапа́за тапа́заў
Д. тапа́зу тапа́зам
В. тапа́з тапа́зы
Т. тапа́зам тапа́замі
М. тапа́зе тапа́зах

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тапа́з, -зу м., мин. топа́з

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тапа́з, ‑у, м.

Мінерал з групы сілікатаў, асобныя крышталі якога, дзякуючы бляску і прыгожаму колеру, выкарыстоўваюцца як каштоўныя камяні.

[Грэч. topazos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тапаз 3/483; 5/530; 9/514; 10/229

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

тапаз

т. 15, с. 429

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

тапа́з м. мін. Topás m -es, -e;

ды́мчаты тапа́з Ráuchtopas m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

тапа́з

(фр. topaze, ад гр. topazos)

мінерал класа сілікатаў, асобныя бліскучыя рознакаляровыя крышталі якога выкарыстоўваюцца як каштоўныя камяні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Тапа́з ’від каштоўных камянёў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз польск. topaz ’тс’ або рус. топа́з (з польскай, гл. Віткоўскі, Słownik, 186) з франц. topaze і с.-лац. topazus, што, у сваю чаргу, з грэч. τόπαξος (с.-грэч. τοπάξιον), якое паходзіць ад назвы вострава Topazus у Чырвоным моры, дзе, магчыма, упершыню знойдзены гэты камень (Фасмер, 4, 77–78; ЕСУМ, 5, 598; Голуб-Ліер, 484).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)