Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сі́ліццанесов. си́литься;
с. не́шта падня́ць — си́литься что-то подня́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сі́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; незак.
Разм.
1. Намагацца. Дый як ні сілілася Лёдзя, ступала яна няўпэўнена, дробнымі крокамі.Карпаў.[Цімох] быў .. нізкарослы і, спяваючы, высока задзіраў галаву. І так сіліўся, што аж жыллё выпіналася на шыі.Ермаловіч.//зінф. Старацца, прабаваць зрабіць што‑н. Антось у цемнаце сіліўся разгледзець брата.Дамашэвіч.Схіліўшы ўніз галаву, дзяўчына сілілася паправіць падбародкам разарваную на грудзях блузку — рукі былі закручаны назад і звязаны.Лынькоў.Мікульскі сіліцца адарваць позірк ад гэтай попельніцы, разглядае дэталёва камендантаў стол.Місько.
2. Мерацца сіламі. [Мужык:] — Сям’я мая галодная, Хаціна мая хіліцца, Ідзі, Зіма нягодная! Не дуж з табою сіліцца.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сі́ліцца
1. sich ánstrengen, sích Mühe gében*;
2. (мерацца сіламі) з кім-н. séine Kräfte mit j-m (D) méssen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
си́литьсянесов. намага́цца, сі́ліцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сі́ліць ‘прымушаць’ (Нас., Кас.), ‘адольваць, натужвацца’ (Сцяшк. Сл.), сі́ліцца ‘тужыцца, напружвацца’ (Сл. ПЗБ), сюды ж сі́лець ‘дужаць’ (Ян.), ст.-бел.силити ‘прымушаць’: питье жь закону не силѧть (Альтбаўэр). Вытворнае ад сі́ла (гл.), параўн. сілава́ць ‘сілком прымушаць рабіць’ (Ласт., Ян., ТС).
Сілі́ць1 ‘падмацоўваць сілы ежай’, сілі́цца ‘падмацоўвацца ежай’ (Нас., Шымк. Собр.). Да сі́ла (гл.).
Сілі́ць2 ‘душыць’, сі́ліцца ‘душыцца’, ‘вешацца’ (ТС). Да сіло́ ‘пятля’ (гл.), параўн. укр.сили́ти ‘завязваць вузлом’; развіццё семантыкі таксама пад уплывам сіла (гл.).