сі́дар
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сі́дар |
сі́дары |
| Р. |
сі́дара |
сі́дараў |
| Д. |
сі́дару |
сі́дарам |
| В. |
сі́дар |
сі́дары |
| Т. |
сі́дарам |
сі́дарамі |
| М. |
сі́дары |
сі́дарах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сі́дар м., разг. (вещевой мешок) си́дор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Сі́дар ‘мяшок’, ‘абед, які бяруць з сабой’ (Мат. Гом.), ‘заплечны мяшок або наогул усё тое, што вязеш з сабой’ (Ян.), ‘вялікая сумка, з якой арыштант вандруе па этапах’ (Наша Ніва, 1996, 2 верас.), сідор ‘клунак з ядою’ (Куч.). Паводле Барташэвіча (Rozprawy Slawistyczne, 1993, 7, 63 і наст.), рус. си́дор ‘мяшок’ ад уласнага імя Сидор < Исидор, параўн. больш матываванае ўкр. аргат. мі́хась, міха́лок ‘мех, мяшок’. Збліжэнне з уласным імем другаснае; з ідыш seder ‘святочная ежа, якую ў першыя дзве ночы Пасхі (пэйсаха) бяруць з сабой’, што з с.-гебр. seder ‘парадак’, параўн. Штэрн, Wörterbuch, 206. Рускае слова, хутчэй за ўсё, з беларускага сідар ці ўкраінскага сідор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пабурча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; ‑чым, ‑чыце; зак.
Бурчаць некаторы час. Сабака пабурчаў і сціх. □ — Ну, ну, пабурчы, бацька, — жартуючы, прамовіў Сідар, — пабурчы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Разм. Раскрыць, расплюшчыць 1. Сідар расплюснуў вочы і здзівіўся: цяпер ён быў у прасторнай сялянскай хаце. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРАНД-РА́ПІДС
(Grand Rapids),
Сідар, вадасховішча ў Канадзе, на р. Саскачэван. Пл. 3495—4100 км², аб’ём 11,1 км³, даўж. 175 км. Створана ў 1965 у мэтах энергетыкі.
т. 5, с. 406
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́гаварыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Выказаць усё да канца. І захацелася Якаву хоць раз у жыцці выгаварыцца перад людзьмі, падзяліцца з імі сваім горам. Лобан. Сідар маўчаў і паціху ўсміхаўся, чакаючы, калі Клім выгаварыцца і сціхне. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ву́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Рыбалоўная снасць, якая складаецца з вудзільна і лескі з кручком. Сідар Бабок займаўся сваёй справай, ладзіў вуды, рагаткі, збіраючыся падацца на раку на рыбную лоўлю. Лынькоў.
•••
Закінуць вуду гл. закінуць.
Злавіць на вуду гл. злавіць.
Зматаць вуды гл. зматаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)