Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сумятня́ж. сумато́ха, сумя́тица, суета́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сумятня́, ‑і, ж.
Бязладная беганіна, мітусня, клопаты. — Толя! — пачуў ён скрозь шум і сумятню пасадкі.Брыль.І хоць выгляд у людзей заклапочаны, адчуваецца, што іх радуе гэтая святочная сумятня.Палтаран.//перан. Хаос (пра думкі, пачуцці і пад.). У Максіма адразу ёкнула сэрца. Ён здагадаўся, аб чым пойдзе гутарка. Трэба рашацца, а ў душы яго — адна сумятня.Машара.// Паніка, перапалох. Лагчынай, алешнікам .. [Ганарацкі] прабраўся да сыраварні ў Дубовым гарадку, зняў варту, вызваліў палонных і ноччу нарабіў сумятні ў паліцэйскім гарнізоне.Грамовіч.Сумятня ў горадзе нарастала.Няхай.Улучыўшы хвіліну, стралою мільгануў .. [каршун] у паветры і ў момант вока схапіў кіпцюрамі куранё ды панёс у лес. Ой, якая паднялася тут сумятня, трывога!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сумятня́ж.разм.
1. Durcheinánder n -s, Wírrwarr m -s; Getümmel n -s;
2. (спешка) Éile f -; Hast f -, Hástigkeit f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Сумятня́ ’бязладная беганіна, мітусня, клопаты’ (ТСБМ), сумя́ціца ’тс’ (Некр. і Байк., Ласт.), ’суматоха’, ’завіруха’ (Нас.). Укр.сумʼяття́, рус.сумя́тица ’тс’. Вытворныя ад кораня ‑мят‑, які ў рус.мяту́, мясти́ ’прыводзіць у замяшанне’, стараж.-рус., ст.-слав.мѧтѫ, мѧсти, чэш.matu, másti ’блытаць; бянтэжыць’ і г. д., аб якім гл. Фасмер, 3, 32. Борысь (Prefiks., 111) лічыць магчымым узнавіць зыходнае усх.-слав. (прасл.дыял.?) sǫmętь < sъmęsti, ‑mętǫ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каварда́к, -у́, м. (разм.).
Бязладдзе, сумятня, неразбярыха.
У пакоі быў к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таўкатня́, -і́, ж. (разм.).
Хаатычны рух, цісканіна ў натоўпе; мітусня, сумятня.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)