Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
стату́т, -а, М -ту́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Збор правіл, якія вызначаюць і рэгулююць парадак дзейнасці, выканання ці прымянення чаго-н., або звод палажэнняў, што вызначаюць структуру, прычыны і парадак дзейнасці якой-н. арганізацыі, установы.
С.
Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.
2. Апісанне ордэна, парадак узнагароды ордэнам і яго нашэння.
3. У некаторых краінах (ЗША, Вялікабрытаніі і інш.) — назва заканадаўчых актаў агульнанарматыўнага характару.
С.
Вялікага Княства Літоўскага.
|| прым.стату́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стату́тюр.стату́т, -та м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стату́тм.
1. (свод правил) уста́в;
дзе́йнічаць па ~це (паво́дле ~та) — де́йствовать по уста́ву;
2. (положение) стату́т;
с. о́рдэна Францы́ска Скары́ны — стату́то́рдена Франци́ска Скори́ны;
3.ист.стату́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ста́тут, ‑а, М ‑туце, м.
1. Звод правіл, якія вызначаюць і рэгулююць парадак дзейнасці, выканання ці прымянення чаго‑н. Юрыдычны статут. Статут ордэна Леніна.// Звод палажэнняў, якія вызначаюць структуру, прынцыпы і парадак дзейнасці якой‑н. арганізацыі, установы. Статут КПСС. Статут Арганізацыі Аб’яднаных Нацый. Статут сельскагаспадарчай арцелі. □ Па турэмнаму статуту «кухару» ад асуджаных у крэпасць дазвалялася хадзіць на астрожную кухню і гатаваць абеды.Колас.Хоць і нялёгка салдату, затое на сэрцы спакойна — службу нясе дакладна па статуту.«Звязда».
2. У некаторых краінах Еўропы 14–18 стст. — закон, звод законаў або ўрадавая пастанова аб чым‑н. На .. [беларускай мове] пісаліся ўсе дакументы ў княстве Літоўскім, і нават Літоўскі статут напісаны па-беларуску.Арабей.// У Англіі і шэрагу іншых краін — назва закона. //перан. Звычаі, традыцыі. Статут палявання патрабаваў, каб людзі былі сытыя, а сабакі галодныя, аж да самага позняга вечара, калі раскінуць ім палатняныя кармушкі.Караткевіч.
[Лац. statutum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стату́тмюрыд Statút n -s, -e, Sátzung f -, -en;
акупацы́йны стату́т Besátzungsstatut n;
стату́то́рдэна Sátzung éines Órden;
стату́ты Вялі́кага кня́ства Літо́ўскагагіст Lítauische Statúte, die Statúte des Gróßfürstentums Lítauen (von 1529, 1566 und 1588)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
статут,
дакумент, які вызначае задачы, правілы і кола дзейнасці прадпрыемства.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Стату́т ‘кодэкс, звод законаў’, ‘звод правілаў, палажэнняў’ (ТСБМ, Стан., Гарэц.), ‘перашкода, супынак’ (Нас.), ста́тут ‘аснова дзейнасці арганізацыі, таварыства і інш.’ (Байк. і Некр.), ст.-бел.статутъ ‘кодэкс, звод законаў’. Запазычана праз польск.statut ‘тс’ (параўн.: “ustawy… łacińskim językiem pisane, statutami zowią”, Варш. сл., 6, 406) або непасрэдна з лац.statutum ‘правіла’, першапачаткова ‘тое, што ўстаноўлена’ (ад statuere ‘паставіць, учыніць’, роднаснага *stati, гл. стаць).