соба́чка ж., в разн. знач. саба́чка, -кі м.;
◊
ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к посл. мале́нькі саба́чка да ве́ку шчаня́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
собачка
Том: 32, старонка: 21.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
саба́чка I м., уменьш.-ласк.
1. соба́чка ж., пёсик;
2. (собака-самец) кобелёк;
◊ мале́нькі с. да ве́ку шчаня́ — посл. ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к
саба́чка II м.
1. тех. соба́чка ж.;
2. соба́чка ж., гаше́тка ж.;
3. обл. голо́вка репе́йника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сляса́к (род. слесака́) м. (рычажок, поднимающий щеколду) соба́чка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цю́цька м.
1. соба́ка ж., соба́чка ж.;
2. прост., бран. соба́ка ж., пёс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Саба́чка 1 памянш. да сабака 1 (гл.).
Саба́чка 2 ’спускавы механізм у агнястрэльнай зброі’, ’прыстасаванне ў машынах, механізмах, якое перашкаджае руху назад зубчастага кола’ (ТСБМ), ’прылада, пры дапамозе якой здымаюць бобы’ (Сцяшк. Сл.), ’частка ткацкага станка’, ’слясак’ (Мат. Гом.), ’дэталь у ніты красён’ (Сл. ПЗБ), ’палачка, якая злучае панажы з нітамі’ (Жыв. сл., Нар. сл.), ’прылада ў кроснах, якая трымае набілкі на патрэбнай вышыні’ (Бяльк.), ’кружкі ў кроснах, на якіх перамяшчаюцца ніткі асновы’ (Сцяшк. Сл.), соба́чка ’вільчак’ (палес., Нар. сл.), соба́чкі ’тры маленькія драўляныя палачкі па абодвух баках ніта’ (Влад.). Агляд семантыкі бел. сабачка гл. таксама Н. А. Старасценка, Бел. мова, 8, 1981, 77 і наст. Параўн. рус. соба́чка ’спускавы механізм у агнястрэльнай зброі’, а таксама назвы дэталяў для захвата, зачэплівання чаго-небудзь, у тым ліку і ў кроснах. Да папярэдняга слова.
Саба́чка 3 ’галоўка дзядоўнік, шышка’ (Нас., Байк. і Некр.). Рус. собачка ’тс’. Да сабачка 1 па ўласцівасці зачэплівацца. Параўн. яшчэ ваўчкі.
Саба́чка 4 ’мужчынскі гальштук у выглядзе банта’ (Сл. рэг. лекс.). Да сабачка 1 па знешняму падабенству.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бало́нка I ж. (собачка) боло́нка
бало́нка II ж.
1. обл., см. абало́нка 3;
2. уст. страни́ца кни́ги, журна́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчаня́ и шчанё, -ня́ці ср., прям., перен. щено́к м.;
◊ мале́нькі саба́чка да ве́ку ш. — посл. ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мале́нькі ма́ленький; (совсем маленький) кро́шечный; (небольшого роста — ещё) низкоро́слый; (небольшой по возрасту — ещё) малоле́тний;
◊ м., ды ўдале́нькі — ма́ленький, да уда́ленький;
м. саба́чка да ве́ку шчаня́ — посл. ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
A cane non magno saepe ingens aper tenetur
Маленькі сабачка часта стрымлівае вялізнага дзіка.
Маленькая собачка часто сдерживает большого кабана.
бел. Конік маленькі, ды даражэнькі. Малая прачка часам многа зробіць. Малы жук, ды вялікі гук. Малы залатнік, ды дарагі.
рус. Муравей невелик, а горы копает. Мала блошка, да и царю спуску не даёт. Мал золотник, да дорог. Невеличка мышка, да зубок востёр. Невеличка птичка, да коготок востёр.
фр. Petit mais brave (Мал, да удал). Petit chien belle queue (У маленькой собачки красивый/прекрасный хвост).
англ. Little strokes fell great oaks (Мелкие удары валят огромные дубы).
нем. Klein, aber fein (Маленький, да удаленький). Kleine Fliegen stechen große Leute (Маленькие мухи, но и большого человека кусают). Kurzer Flachs gibt auch langen Faden (Короток лён, а даёт длинные волокна).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)