скру́тка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. скру́тка
Р. скру́ткі
Д. скру́тцы
В. скру́тку
Т. скру́ткай
скру́ткаю
М. скру́тцы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

скру́тка ж., разг. (действие) скру́тка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скру́тка ж.

1. (действие) разг. скру́чванне, -ння ср., скру́тка, -кі ж.;

2. прост. самакру́тка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скру́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. скруціць (у 1, 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скру́так

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. скру́так скру́ткі
Р. скру́тка скру́ткаў
Д. скру́тку скру́ткам
В. скру́так скру́ткі
Т. скру́ткам скру́ткамі
М. скру́тку скру́тках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

карту́ш, ‑а, м.

Скульптурнае або графічнае ўпрыгожанне ў выглядзе дэкаратыўна акаймаванага не да канца разгорнутага скрутка або шчыта з эмблемай, гербам, надпісам і пад.

[Фр. cartouche.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карту́ш

(фр. cartouche, ад іт. cartoccio = скрутак)

скульптурнае або графічнае ўпрыгожанне ў выглядзе дэкаратыўна акаймаванага шчыта або не да канца разгорнутага скрутка з эмблемай, гербам, надпісам і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БЕРАСЦЯ́НКА,

1) лёгкі адна- або двухвёславы човен. Аснова — драўляны каркас, абцягнуты спец. апрацаванай бяростай. Здаўна бытавалі на Палессі, а таксама ў народаў Амурскага басейна (нанайцаў, ульчаў, эвенкаў).

2) Невялікая бочачка з вечкам для захоўвання мёду, круп, прыпраў і інш. прадуктаў у беларусаў. Рабілі з берасцянага скрутка, канцы якога замацоўвалі фігурным злучэннем у «замок». Сценкі берасцянкі аздаблялі ціснёным узорам у выглядзе сеткі ці хваёвых лапак; трубачкай ці цвіком наносілі ланцужкі ўзораў з кружочкаў і кропак. У наш час выйшлі з ужытку.

т. 3, с. 108

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Скру́так 1 ‘звязка пачэсанага льну, лыка і г. д.’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сцяшк., Шатал., Сл. ПЗБ, Інстр. 3), ‘здор, скручаны рулонам’ (Сл. ПЗБ), скру́тка ‘скрутак’ (Сл. ПЗБ), скру́цень ‘скрутак лазовай кары’ (ТС), гіперкарэктнае скрю́тык ‘скрутак’ (Бяльк.). Да скруціць < круціць з суф. ‑ак; аналагічна ў іншых славянскіх мовах; параўн. укр. скру́ток, скру́тень, рус. скру́так ‘тс’.

Скру́так 2 ‘няшчасце’ ў выразе: каб на цябе скрутак (бяроз., КЭС), скрут ‘злом, скон’ (Барад.); параўн. у Янк. БФ.: на скрут галавы ‘небяспечна, бязглузда рабіць што-небудзь’. Да скруціць < круціць (гл.); таксама ўкр. скру́та ‘цяжкае становішча’, рус. дыял. скру́тно ‘цяжка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратако́л

(с.-лац. protocollum, ад гр. protokollon = першы ліст, прыклеены да скрутка)

1) дакумент, у якім запісана ўсё, што гаварылася і вырашалася на сходзе, пасяджэнні;

2) дакумент, які сведчыць аб якім-н. факце, выпадку, здарэнні;

3) акт міжнароднага пагаднення.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)