Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сатана́, -ы́, м.
1. Злы дух, д’ябал, які супрацьстаіць Богу.
2.м. і ж., разм. Лаянкавае слова.
|| прым.сатані́нскі, -ая, -ае.
С. смех (перан.: злосна-насмешлівы).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сатана́ж., в разн. знач.сатана́, дья́вол м., чёрт м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сатана́миф., бран.сатана́, -ны́м.; д’я́бал, -бла м., чорт, род. чо́рта м.; разг. шама́н, -на́м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сатана́, ‑ы, м.
У некаторых рэлігіях — злы дух, які супрацьстаіць богу; д’ябал. Колькі надзеі паклаў.. [«брат Міша»] на тое, што прывядзе, нарэшце, «к госпаду» гэтую «заблудную авечку». А тут — зноў сатана не дрэмле. Косцік і ўчора і пазаўчора хадзіў у лес па чужыя дровы.Брыль.//м. і ж.Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. — Адкасніся, сатана, — замахаў Ціток сваім кіем. Параска сарвалася і пабегла ўперад.Лобан.[Кацярына:] — Базыль, сатана ты сіберная!..Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сатана́рэл, тсперан Sátan m -s, -e; Téufel m -s, - (чорт)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сатана
Том: 31, старонка: 66.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Сатана́ ’у некаторых рэлігіях — злы дух, які супрацьстаіць богу, д’ябал’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), сата́н ’сатана; надакучлівы чалавек’ (Нас.), са́тан, сатана́ ’сатана’, сата́нье ’чэрці’ (ТС). Укр., рус.сатана́, ст.-рус.сатана, ст.-слав.сотона, чэш.satan, satanáš, славац., н.-луж., в.-луж.satan, серб.-харв., славен.sotona, балг.сатана, сатона, макед.satana. Старажытнае запазычанне з грэч.σατανας, якое са ст.-яўр.sāţān (Міклашыч, 317; Фасмер, 3, 565; Кіпарскі, Gemeinslaw., 130), а не з гоц.satana, як лічаць Стэндэр–Петарсан (Slaw.-germ., 430 і наст.), Махэк₂, 538. Форму сатанаФасмер (там жа) тлумачыць другасным прыстасаваннем да грэч. формы. Сюды ж сатані́ць ’сварыць каго-небудзь з кім-небудзь’, ’шкодзіць’, ’зводзіць, падбухторваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шата́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
Сатана, д’ябал.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шайта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
У мусульманскай міфалогіі: злы дух, сатана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
