сарма́ты, -таў ист. сарма́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сарма́ты, ‑аў; адз. сармат, ‑а, М ‑маце, м.
Агульная назва качавых плямён, якія жылі галоўным чынам у стэпах Прычарнамор’я ў 3–4 ст. да н. э.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Сарматы 2/112, 176; 3/240, 431, 574; 4/246, 402; 5/268; 7/468; 8/335; 9/174, 364, 555, 556
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
сарма́т
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сарма́т |
сарма́ты |
| Р. |
сарма́та |
сарма́таў |
| Д. |
сарма́ту |
сарма́там |
| В. |
сарма́та |
сарма́таў |
| Т. |
сарма́там |
сарма́тамі |
| М. |
сарма́це |
сарма́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ЛАНГАБА́РДЫ
(ням. Langobarden літар. доўгабародыя),
адно з плямён стараж. германцаў. У 1 ст. н. э. жылі на левым беразе Эльбы, у 4—5 ст. — у бас. сярэдняга Дуная. У 568 пад націскам авараў на чале вял. саюза плямён (саксы, сарматы, свевы, балгары і інш.) мігрыравалі ў Паўн. Італію. Заваявалі Ламбардыю (атрымала гэту назву ад Л.) і Таскану, дзе стварылі сваё каралеўства, пазней — Спалета і Беневента, якія сталі самаст. герцагствамі. У 6—8 ст. асн. масу Л. складалі вольныя абшчыннікі, развіваліся рамяство і гандаль; перанялі ад рымлян больш высокія агратэхн. прыёмы, пісьмо, афіц. мову (лацінскую). Далейшыя заваяванні Л. (захоп у 751 Равены, спроба захапіць Рым) скончыліся няўдачай. У 773—774 каралеўства Л. заваявана Карлам Вялікім.
Літ.:
Шервуд Е.А. Законы лангобардов: Обычное право древнегерман. племени: (К раннему этногенезу итальянцев). М., 1992.
т. 9, с. 117
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)