самкну́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. самкну́ самкнё́м
2-я ас. самкне́ш самкняце́
3-я ас. самкне́ самкну́ць
Прошлы час
м. самкну́ў самкну́лі
ж. самкну́ла
н. самкну́ла
Загадны лад
2-я ас. самкні́ самкні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час самкну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

самкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Злучыць шчыльна адно з адным, зрабіць суцэльным.

С. ножкі цыркуля.

С. шарэнгі.

2. Пра вочы, губы і пад.: заплюшчыць, стуліць.

|| незак. змыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. змыка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самкну́ць сов., в разн. знач. сомкну́ть;

с. рады́ — сомкну́ть ряды́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.

1. Звесці, шчыльна злучыць адно з другім. Самкнуць ножкі цыркуля.

2. перан. Злучыць у адно цэлае. Самкнулі шарэнгі Чырвонагвардзейцы. Глебка. // Акружыць, узяць у клешчы. Калі чужынцы свой самкнулі круг, Падняў з гранатаю руку мой друг, Магутны выбух страсянуў наўколле... А. Астапенка. Затое не забывалася тая цёмная ноч у сярэдзіне лета, калі вярталіся з бежанцаў: непадалёку ад Клінцоў немцы самкнулі клешчы, і ў акружэнні, разам з вайсковымі часцямі, апынуліся бежанская абозы. Чыгрынаў.

3. Заплюшчыць, стуліць (вочы, губы і пад.). А па ранку, ледзь самкнула Вочы стомлена дзяўчынка, Хтось устаў над ёй — пачула — З ціхім шэптам: — Сірацінка... Кірэенка.

•••

Не самкнуць вачэй — не спаць зусім.

Самкнуць рады — згуртавацца, аб’яднацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самкну́ць zúmachen vt, schlíeßen* vt;

самкну́ць шэ́рагі die Réihen schlíeßen*;

◊

не самкну́ць вачэ́й kein Áuge zútun*, nicht éinschlafen können*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

змыка́нне гл. самкнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змыка́ць гл. самкнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самкну́ты со́мкнутый; см. самкну́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

змыка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да самкнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zewrzeć

зак. самкнуць;

гл. zwierać

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)