Рэ́йда ’гультай’ (Сл. ПЗБ), ро́йда ’беспарадак; беспарадачны чалавек’ (смал., бран., Сл. ПЗБ). Славац. rajda, randa ’пацяганка’. Ад рэйдаць 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ХВАЛЯЛÓМ, -а, мн. -ы, -аў, м.
Гідратэхнічнае збудаванне (дамба, вал і пад.) для загароджвання рэйда¹, гавані, берагавых участкаў ад дзеяння хваль.
|| прым. хвалялóмны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́йд
‘месца стаянкі суднаў’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рэ́йд |
рэ́йды |
| Р. |
рэ́йда |
рэ́йдаў |
| Д. |
рэ́йду |
рэ́йдам |
| В. |
рэ́йд |
рэ́йды |
| Т. |
рэ́йдам |
рэ́йдамі |
| М. |
рэ́йдзе |
рэ́йдах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рэ́йдавы 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рэйда 1. Рэйдавы прычал. Рэйдавыя агні.
рэ́йдавы 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рэйду 2, прызначаны для яго. Рэйдавая група. Рэйдавая брыгада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рейдI мор. рэйд, род. рэ́йда м.;
стоя́ть на рейде стая́ць на рэ́йдзе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
магу́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае фізічную сілу; вельмі дужы, здаровы. Магутны асілак. Магутны зубр. Магутныя крылы. // Які сведчыць аб фізічнай сіле. Брыль робіць кароткі перапынак. І яго магутная постаць, і голас, і нейкая прастата і шчырасць у словах робяць на сялян добрае ўражанне. Колас. // Здаровы, жыццяздольны. Магутны арганізм.
2. Вельмі вялікі, значны (па сіле, велічыні). Магутны ўраган. Магутны залп. □ У заключэнне рэйда быў нанесены магутны камбінаваны ўдар па чыгунцы. Шамякін. // З тоўстым ствалом; густы, раскідзісты. У гушчары, на скрыжаванні торных Лясных дарог. — вышэй сваіх сяброў Узрос магутны граб. Кірэенка. Прайшло шмат часу, а .. [дубы] стаяць усё такія ж, як і раней, у вечнай задуме, раскінуўшы ў паднябессі шырокае магутнае голле. Дуброўскі. // Надзелены вялікай баяздольнай сілай, добра ўзброены, умацаваны (пра вайсковыя злучэнні, умацаванні і пад.). Пяскоўцы ведалі ўжо, што следам за разведчыкамі ідуць магутныя часці Чырвонай Арміі. Пальчэўскі. // перан. Здольны аказаць значнае ўздзеянне на каго‑, што‑н. Калі ж вайна хадзіла па Радзіме І вораг нёс нам рабства і разбой, З тваім [Максіма Горкага] магутным словам, Гордым імем Фашызму мы давалі жорсткі бой. Астрэйка.
3. З вялікімі вытворчымі і матэрыяльнымі магчымасцямі. Магутная краіна. Магутная металургічная прамысловасць. □ Для пераможнага салюта, Якім байцоў Радзіма славіць, Мы ведалі: Урал магутны Даўно руду ў мартэнах плавіць. Танк. А калі магутны атам Мы для працы пакарылі, Стаў народ такім багатым, Што канца няма той сіле. Крапіва.
4. Спец. Тоўсты, масіўны (слой, пласт). Тут адразу ж пачынаўся магутны пласт чырвонай гліны. Штыхаў.
5. Спец. Які мае вялікую магутнасць (у 3 знач.). Магутная турбіна.
•••
Магутная кучка гл. кучка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)