разуме́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. разуме́нне
Р. разуме́ння
Д. разуме́нню
В. разуме́нне
Т. разуме́ннем
М. разуме́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разуме́нне, -я, н.

1. гл. разумець.

2. Здольнасць спасцігаць розумам змест. сэнс, значэнне чаго-н.

Р. законаў прыроды.

3. Пэўнае вытлумачэнне чаго-н.

Правільнае р. значэння слова.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разуме́нне ср.

1. представле́ние, поня́тие;

мець агу́льнае р. аб чым-не́будзь — име́ть о́бщее представле́ние (поня́тие) о чём-л.;

2. понима́ние;

пра́вільнае р. пыта́ння — пра́вильное понима́ние вопро́са

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разуме́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. разумець.

2. Здольнасць разумець, спасцігаць розумам змест, сэнс, значэнне чаго‑н. Даступныя для разумення факты. Разуменне псіхалогіі падлетка дапаможа настаўніку знайсці правільныя шляхі яго выхавання і развіцця. □ Растлумачыўшы гаспадару і яго жонцы мэту свайго прыходу, я сустрэў з іх боку поўнае разуменне і жаданне памагчы. В. Вольскі. // Здольнасць разабрацца ў чым‑н. [Юзя:] — Ніякага ў цябе разумення яшчэ няма. Бажко.

3. Пэўны пункт погляду на што‑н., пэўнае вытлумачэнне чаго‑н. [Пракоп:] — Павінен жа я выказаць свае думкі, сваё разуменне, а не кідацца галавою ў букту. Колас. Бог у разуменне цёмных людзей — гэта самае страшнае, а значыць — самае святое. Пестрак.

4. Уяўленне аб чым‑н., погляд на што‑н. Гэтае новае было зусім ужо блізка. Заўтра яно павінна ўвайсці ў вёску, і тады адразу зменяцца многія разуменні. Галавач.

5. Свядомасць, розум. Да майго разумення даплывалі рэдкія, глыбока мною не прадуманыя дзедавы словы. Нікановіч.

6. Тое, што і паняцце (у 1 знач.). Помню, .. [старшыня] часам ашаламляў мяне, маладога камуніста, даверлівым разважаннем пра тыя з’явы, якія пасля ХХ з’езда мы абагулілі разуменнем «культ асобы». Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разуменне

т. 13, с. 265

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

разуме́нне н.

1. Verständnis n -es (чаго-н. für A); insicht f - (in A);

гэ́та вышэ́й майго́ разуме́ння das geht über minen Verstnd;

2. (канцэпцыя) uffassung f -, -en;

3. (паняцце) Begrff m -(e)s, -e; Ide f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

разуме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. каго-што. Усведамляць, спасцігаць розумам сэнс, змест і пад. чаго-н.; асэнсоўваць.

Р. усё сказанае.

Р. мастацтва.

Р. музыку.

2. што і з дадан. Ведаць, здагадвацца аб чым-н., усведамляць што-н.

Р. сваю памылку.

Р., што назад дарогі няма.

3. каго-што. Падразумяваць, мець на ўвазе.

4. у знач. пабочн. сл. разуме́еш (разуме́еце) Ужыв. з мэтай падкрэсліць што-н., звярнуць увагу на што-н.

Я, разумееш, не згодна з такой думкай.

|| наз. разуме́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Матэрыялістычнае разуменне гісторыі, гл. Гістарычны матэрыялізм

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

узаемаразуме́нне, -я, н.

Узаемнае разуменне і згода.

Атмасфера ўзаемаразумення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паразуме́нне, -я, н.

Згода, аднадушнасць, разуменне адзін аднаго.

Прыйсці да паразумення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)