пу́сто нареч., безл., в знач. сказ. пу́ста;
в ко́мнате бы́ло пу́сто у пако́і было́ пу́ста;
◊
чтоб тебе́ пу́сто бы́ло! каб табе́ пу́ста было́!;
ра́зом гу́сто, ра́зом пу́сто (то гу́сто, то пу́сто) погов. то гу́ста, то пу́ста.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пусто
Том: 29, старонка: 364.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
пу́ста нареч. пу́сто;
◊ каб табе́ п. было́! — чтоб тебе́ пу́сто бы́ло!;
то гу́ста, то п. — то гу́сто, то пу́сто
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сухазе́лле ’нейкая расліна (?)’ (Я. Купала), ’цмін пясчаны, Helichrysum arenatum (L.) D. С.’ (гродз., Кіс.; Расл. св.). Магчыма, са спалучэння ⁺cyxo‑ (< *ѕuxъ, гл. сухі) і зелле (гл.), параўн. пустазелле (< + пусто‑зелье); значэнне ’сухі’ адпавядае знешнім фізічным якасцям расліны, параўн. іншыя назвы сухадо́лька, сухалёткі ’тс’ (Расл. св.), польск. suche ziele ’сушаніца’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́чка ж. у́тка;
◊ каб цябе́ (яго́, яе́) ка́чкі стапта́лі — погов. чтоб тебе́ (ему́, ей) пу́сто бы́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́ханька ср. го́рюшко;
◊ л. на яго́ — чтоб ему́ пу́сто бы́ло;
вось л. — вот не́ было печа́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пустава́ць (пуставаць) ’быць пустым’: пуня пустуець (Нас., ТСБМ, Шат.), ’гультаяваць, рабіць бескарысную справу’ (Нас.), пустава́ць ’быць незанятым’ (Варл.), пустова́ць ’быць незасеяным (пра поле)’ (Выг.), ’быць пустым, нявыкарыстаным, бязлюдным’ (ТС), укр. пусто́вати ’паводзіць сябе несур’ёзна, гарэзнічаць’, рус. пустова́ть ’не працаваць; распуснічаць’, польск. pustować ’стаяць пустым; жыць легкадумна, распусна; сваволіць’. Да пусты́ ’незаняты; непатрэбны’, з якога выводзяцца ўсе астатнія значэнні; для польск. pustować ’жыць легкадумна, распусна; сваволіць’. Банькоўскі (2, 966) дапускае зыходную форму *pusto(to)wać (ад pustóta ’легкадумнасць, свавольнасць’, гл. пусто́та ’тс’). Пра старажытнасць значэння ’быць (стаць) незанятым, бязлюдным’ сведчыць балг. пусто́свам ’праклінаць, прамаўляць кляцьбу Да опустее! Пусто да стане! і пад.’ (параўн. Тодараў, Studia Etym. Brun., 1, 124).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́ста нареч., в разн. знач. гу́сто;
г. пасе́янае жы́та — гу́сто посе́янная рожь;
г. зва́раны сіро́п — гу́сто сва́ренный сиро́п;
г. пачырване́ў — гу́сто покрасне́л;
◊ то г., то пу́ста — то гу́сто, то пу́сто
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Pauperior mendicissimo homine
Бяднейшы, як толькі мажліва (г. зн. бяднейшы за самага беднага чалавека).
Беднее, чем можно придумать (т. е. беднее самого бедного человека).
бел. Ані хлеба, ані ўкусіць чым. Голы як біч. Гол, асцёр і Богу працівен. Ні кала ні двара. Ні вала ні кала. Сем сёл, адзін вол.
рус. Беден как церковная мышь/крыса. Гол как соко́л/как осиновый кол. И гол, и наг, и без пояса. Ни кола ни двора. У него в амбаре и мыши перевелись. Ни уса, ни бороды, ни сохи, ни бороны. Ни на себе, ни под собою. В одном кармане пусто, в другом нет ничего.
фр. Il est chargé d’argent comme un crapaud de plume (Он нагружен/отягощён деньгами, как жаба перьями). Pauvre comme un rat d’église (Беден как церковная крыса).
англ. Poor as a church mouse (Беден как церковная мышь).
нем. Nackt und bloß wie ein gerupfter Hahn (Голый и обиженный как ощипанный петух).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
стапта́ць сов.
1. истопта́ть;
с. траву́ — истопта́ть траву́;
2. (ноской привести в негодность) износи́ть, истопта́ть;
с. бо́ты — износи́ть сапоги́;
3. (искривить) стопта́ть, сбить;
с. абца́сы — стопта́ть (сбить) каблуки́;
4. (умертвить) затопта́ть, задави́ть;
с. ко́ньмі — задави́ть лошадьми́;
5. разг. (сложить в беспорядке) сбить, свали́ть;
с. усё ў адну́ ку́чу — сбить всё в одну́ ку́чу;
◊ каб цябе́ (яго́, яе́ і пад.) ка́чкі стапта́лі — погов. чтоб тебе́ (ему́, ей и т.п.) пу́сто бы́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)