пуска́й част., союз, см. пусть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дармо́ нареч., разг. ничего́, пусть, пуска́й, ла́дно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пуска́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пуска́ю |
пуска́ем |
| 2-я ас. |
пуска́еш |
пуска́еце |
| 3-я ас. |
пуска́е |
пуска́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пуска́ў |
пуска́лі |
| ж. |
пуска́ла |
| н. |
пуска́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пуска́й |
пуска́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пуска́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
хай разг.
1. частица пуска́й, пусть;
х. е́дзе, калі́ хо́ча — пуска́й (пусть) е́дет, е́сли хо́чет;
х. так! — пуска́й (пусть) так!;
2. частица (при призыве, пожелании) да;
х. жыве́ дру́жба! — да здра́вствует дру́жба!;
3. союз уступ. пуска́й, пусть;
х. я памылі́ўся, але́ памы́лку гэ́ту я вы́правіў — пуска́й (пусть) я оши́бся, но оши́бку э́ту я испра́вил
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
самахо́дзь, прысл.
Разм. Без кіравання, без прынукі (пра каня, вала). [Сымон:] — Пускай.. [каня] на самаходзь, лішне не турбуй у баразне. Кулакоўскі. // Самацёкам, без садзейнічання. Справа ідзе самаходзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прышаста́ць (прышастаты) ’?’: Да пускай нас до танчику // Ныженьки проламаты, // Суконьки прышастаты (Доўн.-Зап., Пін.) Прэфіксальны дэрыват ад шастаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́нускам ’як папала’ (карэліц., Шатал.) у вырабе: пускай у яго попускам палкаю. Відаць, памылковы запіс, гл. попускам. параўн. рус. подпуск, подпускам ’від кідка, калі прадмет’ляціць блізка да паверхні, нібы падскокваючы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
марнава́цца, ‑нуецца; незак.
1. Траціцца без карысці, прападаць, не ісці на карысць. Марнуюцца сілы. □ Аляксей пагушкаў лямпу на выцягнутай далоні і ўсміхнуўся: — Неашчадна! Гэта ж кілаграмы тры каляровага металу марнуецца. Б. Стральцоў.
2. Тое, што і мардавацца (у 2 знач.). — Ну, Андрушка, пускай дзяцей ды паедзем у Пінск. Годзе табе ўжо марнавацца тут. Колас. — У вёсцы дабра [Рыгор] не бачыў, а цяпер у турме марнуецца. Бажко.
3. Зал. да марнаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пушча́ць ’пускаць’ (Шат., Бяльк.), ’браць кватарантаў; кідаць’ (Сл. ПЗБ), ’раставаць’: снег пушчае (дзятл., там жа), рус. пуща́ть ’пускаць’, польск. puszczać, чэш. poušteti ’выпускаць, пускаць’, славац. pusťať, в.-луж. pušćeć, н.-луж. pušćaś, серб.-харв. пу̏штати, славен. púščati, балг. пу́щам, ст.-слав. поуштати. Прасл. *pustjati суадноснае з *pustiti, ва ўсходніх славян звычайна *puskati (< *pus(t)kati, Банькоўскі, 2, 967), гл. пускаць. Усё да *pustъ (гл. пусты), паводле Сноя (516), першапачаткова ’рабіць бязлюдным, пакідаць’, гл. таксама Фасмер, 3, 416; Скок, 3, 82; Шустар-Шэўц, 2, 1194. Адсюль пушча́й ’няхай’ (Ян.; смарг., Сл. ПЗБ), параўн. рус. пуска́й ’тс’ (ад пускать).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́дно разг.
1. нареч. (как следует) до́бра;
2. нареч. (в ладу) у зго́дзе; у зла́гадзе; (мирно) мі́рна;
жить ла́дно жыць у зго́дзе (у зла́гадзе, мі́рна);
3. част. (согласен, пускай) до́бра;
ну, ла́дно ну, до́бра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)