Прычынная залежнасць 5/104

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

прычы́нны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. прычы́нны прычы́нная прычы́ннае прычы́нныя
Р. прычы́ннага прычы́ннай
прычы́ннае		 прычы́ннага прычы́нных
Д. прычы́ннаму прычы́ннай прычы́ннаму прычы́нным
В. прычы́нны (неадуш.)
прычы́ннага (адуш.)		 прычы́нную прычы́ннае прычы́нныя (неадуш.)
прычы́нных (адуш.)
Т. прычы́нным прычы́ннай
прычы́ннаю		 прычы́нным прычы́ннымі
М. прычы́нным прычы́ннай прычы́нным прычы́нных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

причи́нный в разн. знач. прычы́нны;

причи́нная связь прычы́нная су́вязь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

causality

[kɔˈzæləti]

n., pl. -ties

прычы́ннасьць f., прычы́нная су́вязь

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

прычы́нны, -ая, -ае.

1. Які мае ці меў дачыненне да чаго-н.

Да ўсіх будынкаў у калгасе і мае рукі прычынныя.

2. Які выражае прычыннасць (у 2 знач.).

Прычынная сувязь з’яў.

3. У граматыцы: які паказвае на прычыну, мае значэнне прычыны.

П. злучнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

przyczynowy

прычынны;

związek przyczynowy — прычынная сувязь

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

прычы́нны kausál, úrsächlich;

прычы́нная су́вязь úrsächlicher Zusámmen hang, Kausálzusammenhang m -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прычы́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да чаго‑н., прымае або прымаў удзел у чым‑н. — Усе гады рабіў. Колькі фермаў пастаўлена, колькі чаго [набудавана] ў калгасе, го і мае рукі да [гэтага] прычынныя. Палтаран.

2. У філасофіі — які ўказвае на адносіны паміж прычынай і вынікам, заснаваны на ўзаемадзеянні прычыны і выніку ў аб’ектыўным свеце. Прычынная сувязь з’яў.

3. У граматыцы — які ўказвае на прычыну, мае значэнне прычыны. Прычынны злучнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

су́вязь, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Адносіны ўзаемнай залежнасці, абумоўленасці, агульнасці паміж чым-н.

С. навукі з вытворчасцю.

Прычынная с.

2. Цесныя зносіны паміж кім-, чым-н.

Гістарычныя сувязі народаў.

Не траціць сувязей са школай.

3. Любоўныя сувязі, сужыццё.

Быць у сувязі з кім-н.

4. мн. Блізкае знаёмства з кім-н., якое дае магчымасць мець падтрымку, выгаду ў чым-н.

Мець сувязі ў медыцыне.

Надзейныя сувязі.

5. Зносіны з кім-, чым-н., магчымасці такіх зносін, а таксама сродкі, пры дапамозе якіх ажыццяўляецца прыём і перадача інфармацыі.

С. з Мінскам.

Тэлеграфная с.

С. пры дапамозе спадарожніка Зямлі.

6. Сукупнасць устаноў, тэхнічных сродкаў і праграм, якія забяспечваюць зносіны на адлегласць (тэлефон, электронная пошта, тэлеграф і інш.).

Паштовае аддзяленне сувязі.

Работнікі сувязі.

Мабільная с.

◊

У сувязі з чым — з прычыны чаго-н.

Спазнілася ў сувязі з дрэнным надвор’ем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Zusámmenhang

n -(e)s, -hänge

1) су́вязь, звя́знасць; кантэ́кст

im éngen ~ — у це́снай су́вязі

etw. in ~ bríngen* — (mit D) звя́зваць што-н. (з чым-н.)

im ~ stéhen* — быць [знахо́дзіцца] у су́вязі з чым-н.

2) прычы́на, прычы́нная су́вязь

3)

in ~ damít — у су́вязі з гэ́тым

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)