прыпусці́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прыпушчу́ прыпу́сцім
2-я ас. прыпу́сціш прыпу́сціце
3-я ас. прыпу́сціць прыпу́сцяць
Прошлы час
м. прыпусці́ў прыпусці́лі
ж. прыпусці́ла
н. прыпусці́ла
Загадны лад
2-я ас. прыпусці́ прыпусці́це
Дзеепрыслоўе
прош. час прыпусці́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыпусці́ць, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.

1. каго (што) і да каго. Дапусціць да злучкі, да ссання малака (спец.).

П. жарабка.

П. цяля да каровы.

2. што і чаго. Выпусціць затрыманае.

Карова малака не прыпусціла.

3. Пабегчы хутчэй (разм.).

П. наўздагон.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць ісці з большай сілай (разм.).

Дождж прыпусціў.

5. што. Зрабіць шырэйшым, даўжэйшым (спец.).

П. сукенку ў падоле.

|| незак. прыпуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пры́пуск, -а, м. (да 1 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыпусці́ць сов.

1. в разн. знач. припусти́ть;

п. цяля́ да каро́вы — припусти́ть телёнка к коро́ве;

п. на швы — припусти́ть на швы;

дзе́ці ~ці́лі дадо́му — де́ти припусти́ли домо́й;

п. ры́бу на сла́бым агні́ — припусти́ть ры́бу на сла́бом огне́;

2. (приладить) пригна́ть, подогна́ть;

3. (о корове — при доении) отда́ть, приба́вить (молока)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыпусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць; зак.

1. каго-што. Разм. Дазволіць наблізіцца, падпусціць да каго‑, чаго‑н. Я завёў свайго каня ў загародку, дзе раней стаяла Мальвіна, а Казікавага прыпусціў да кармушкі з сенам. Якімовіч. // Дазволіць зайсці, пусціць куды‑н. папасвіцца; прыпасвіць (пра жывёлу). [Рыгор:] Вось народ! Вось заразы! Ну няхай жа б дзе з краю прыпусціў [каня], дык не — паўгоней збіў. Крапіва. // Дапусціць да кармлення малаком маці (пра жывёл). Прыпусціць цяля да каровы. // Дапусціць да злучкі. Прыпусціць жарабка да кабылы.

2. што і чаго. Дадаць чаго‑н. куды‑н. Толькі ёсць і такія, што рады дачасна Для красы ў валасы прыпусціць серабро. Вітка. // Адпусціць, выпусціць што‑н. затрыманае. Карова малака не прыпусціла.

3. Разм. Тое, што і прыпусціцца. Хлопец з апошніх аслабелых сіл прыпусціў па траве, за ім пакутна, але цярпліва трываючы стому і страх, бегла Джулія. Быкаў. На момант ён прыпыніўся, глянуў па баках і прыпусціў зноў. Шашкоў. Прыпусціць ён [дождж] — зямля цвіце, І грыб, і ягада расце. Лужанін.

4. што. Прыладзіць, дапасаваць да чаго‑н. Акрамя клёпак, сюды [для бочкі] яшчэ патрэбны дошкі на дно, абручы... Потым усё гэта трэба належным чынам прыпусціць, змайстраваць. Тады толькі вада не пацячэ. Кулакоўскі.

5. што і без дап. Пакінуць запас пры раскроі. Прыпусціць на швы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыпусці́ць (прыбавіць) zúgeben* vt; länger máchen (у даўжыню); bréiter máchen (у шырыню)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

припусти́ть сов., в разн. знач. прыпусці́ць;

припусти́ть телёнка к коро́ве прыпусці́ць цяля́ да каро́вы;

припусти́ть коня́ к сто́гу прыпусці́ць каня́ да сто́га;

припусти́ть пла́тье в подо́ле прыпусці́ць суке́нку ў падо́ле;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыпуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прыпусціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыпу́шчаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад прыпусціць (у 1, 2, 4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыпуска́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да прыпусціцца.

2. Зал. да прыпускаць (гл. прыпусціць у 1, 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пры́пуск, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прыпускаць — прыпусціць (у 4 знач.).

2. Спец. Лішняя частка загатоўкі, якую знімаюць пры далейшай апрацоўцы рэзаннем. // Разм. Тое, што прыпушчана на швы. Выкрайка з прыпускамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)