про́башч

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. про́башч про́башчы
Р. про́башча про́башчаў
Д. про́башчу про́башчам
В. про́башча про́башчаў
Т. про́башчам про́башчамі
М. про́башчу про́башчах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

про́башч м., церк. прихо́дский свяще́нник (католический)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́башч, ‑а, м.

Ксёндз, які стаіць на чале парафіі. Ксяндза-пробашча віншуюць: яго прамова — шэдэўр красамоўства. Колас. Адзінае, што заслугоўвае ўвагі, — гэта касцёл і плебанія, у якой жыве пробашч Аўгусцін. Бажко.

[Польск. proboszcz.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пробашч

т. 13, с. 37

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

про́башч

(польск. proboszcz < чэш. probośt, ад лац. propositus = начальнік)

ксёндз, які стаіць на чале парафіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Про́башч ’ксёндз, які стаіць на чале парафіі’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ), про́баш ’тс’ (Сл. ПЗБ), про́баршч ’плябан (у касцёле)’ (ашм., Стан.). Запазычанне з польск. proboszcz ’тс’. Ужо ст.-бел. пробощь (проборщъ) ’прыхадскі ксёндз’ (1474) < ст.-польск. proboszcz, якое праз ст.-чэш. probošt узыходзіць да ст.-в.-ням. probōst (Булыка, Лекс. запазыч., 174) і, далей, да лац. prōpositus ’які прадстаўлены’ < proponere ’прадстаўляць’ (гл. Голуб-Ліер, 394). Таго ж паходжання і ст.-рус. пробощь, пребощь (з XIII ст.) ’прэлат каталіцкай саборнай капітулы, ігумен’, ’ксёндз’. Гл. яшчэ Міклашыч, 264; Брукнер, 457; Голуб-Копечны, 294; Фасмер, 3, 371; Банькоўскі, 2, 777–778.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пляба́н, ‑а, м.

Пробашч, які кіруе вясковай парафіяй, плябаніяй.

[Ад лац. plebs, plebis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

proboszcz

м. парафіяльны ксёндз; пробашч

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пляба́н

(с.-лац. plebanus, ад лац. plebs = народ)

пробашч, які кіруе вясковай парафіяй, плябаніяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

rector

[ˈrektər]

n.

1) рэ́ктар -а m.; про́башчm., настая́цель пара́фіі або́ сабо́ра

2) кіраўні́к -а́, дырэ́ктар -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)