праляжа́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. праляжу́ праляжы́м
2-я ас. праляжы́ш пралежыце́
3-я ас. праляжы́ць праляжа́ць
Прошлы час
м. праляжа́ў праляжа́лі
ж. праляжа́ла
н. праляжа́ла
Загадны лад
2-я ас. праляжы́ праляжы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час праляжа́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

праляжа́ць сов.

1. (нек-рое время) пролежа́ть;

п. уве́сь дзень — пролежа́ть весь день;

п. до́ўгі час у бальні́цы — пролежа́ть до́лгое вре́мя в больни́це;

2. пролежа́ть; отлежа́ть;

п. бакі́ — пролежа́ть (отлежа́ть) бока́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праляжа́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, -лежыце́, -жа́ць; -жы́ і прале́жаць, -жу, -жыш, -жыць; -ле́ж; зак.

1. Прабыць які-н. час лежачы.

П. увесь дзень у ложку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прабыць які-н. час у адным і тым жа становішчы, без руху, без выкарыстання.

Рукапіс праляжаў (пралежаў) паўгода ў выдавецтве.

3. што. Атрымаць пролежні на якой-н. частцы цела ад доўгага ляжання (разм.).

П. бакі.

|| незак. прале́жваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праляжа́ць

1. líegen bléiben*; lánge [éine Zéitlang] líegen* (h, s) (пэўны час);

2. разм. (атрымаць пролежань) sich dúrchliegen*, sich wund líegen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

праляжа́ць, ‑жу, ‑шыш, ‑жыць і прале́жаць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.

1. Прабыць у ляжачым становішчы некаторы час. Цэлы дзень праляжалі разведчыкі ў канаве. Васілеўская. Пастушок праляжаў на зямлі хвілін дзесяць і папоўз. Чорны. [Ціток] пралежаў на клеці тры ночы і нічога не прысачыў. Лобан. // Ляжаць хворым некаторы час. Паранены, .. [Бінке] вымушан быў легчы ў шпіталь і праляжаў там ажно пяць месяцаў. Шамякін. Назаўтра ў Рыты падскочыла тэмпература. Да самага Новага года, болей месяца, яна праляжала хворая. Навуменка. [Маці:] — Давай, сын, вядзі маладую гаспадыню ў хату. А то не маю сіл во, і адзін бог ведае, колькі пралежу пластом. Чыгрынаў.

2. Прабыць які‑н. час без ужывання, без увагі. [Аляксей] нядаўна атрымаў пісьмо з дому. Яно недзе пралежала два тыдні, але ўсё роўна было навіною з дому. Машара. А сцэнарый, скручаны ў трубачку, так і праляжыць да заўтрашняга дня, бо няма чаго над ім і думаць. Гаўрылкін. Падводную лодку з дна паднялі. Доўга праляжала, з сорак трэцяга. Б. Стральцоў.

3. перан.; што. Атрымаць пролежні ад доўгага ляжання. Праляжаць сабе бок. // Пратаптаць, сапсаваць што‑н. ляжаннем. Праляжаць канапу. □ — От хай ляжаць [грошы старых выпускаў], есці ж не просяць, месца не пралежаць. Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прале́жаць і прале́жваць гл. праляжаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заваля́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -я́ецца; зак. (разм.).

Праляжаць доўга без выкарыстання, прымянення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пролежа́ть сов., в разн. знач. праляжа́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прале́жваць несов.

1. пролёживать; см. праляжа́ць 1;

2. пролёживать; отлёживать; см. прале́жаць, праляжа́ць 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прале́жаць,

гл. праляжаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)