праве́с, -у, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Правіслае месца ў чым-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праве́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. праве́с праве́сы
Р. праве́су праве́саў
Д. праве́су праве́сам
В. праве́с праве́сы
Т. праве́сам праве́самі
М. праве́се праве́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

праве́с, -су м. (прогиб) прове́с

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праве́с, ‑у, м.

Правіслае месца ў чым‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

census [ˈsensəs] n. пе́рапіс;

take a census праве́с ці пе́рапіс (насельніцтва)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

прове́с​II м. (прогиб под тяжестью), спец. прагі́н, -ну м.; праве́с, -су м.; (провисание) правіса́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

rule​2 [ru:l] v.

1. кірава́ць, панава́ць; улада́рыць

2. выраша́ць (справу); пастанаўля́ць;

The judge ruled that she should have custody. Суддзя пастанавіў, што ёй павінны прызначыць апякунства.

3. ліне́іць, разліне́йваць

♦

rule the roast infml упраўля́ць; распараджа́цца, кама́ндаваць;

rule (smb./smth.) with a rod of iron пра́віць (кім-н./чым-н.) жале́знай руко́й

rule off [ˌru:lˈɔf] phr. v. аддзяля́ць ры́сай; праве́с ці ліне́йкай ры́су

rule out [ˌru:lˈaʊt] phr. v. выключа́ць;

He was ru led out of the game. Яго выключылі з гульні.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Віс 1 ’назва травы’ (Мат.). Карскі (Труды, 479) лічыць слова толькі палескім, супастаўляючы яго з варыянтам віш; параўн. лун. віш ’трава другога ўкосу’, петрык. ’подсціл’ і бяроз. выша́р ’тс’ (Шатал.). Адпаведнікі знаходзім у гаворках польскай моўнай тэрыторыі: wis//wisz ’чарот, Scirpus L.’, wis ’аер, Acorus L.’; ’від кіслай травы (асака?)’; ’мокры з чаротам луг’, wisowata łąka ’благое сена’, wiszowaty (аб сене) ’тс’, н.-луж. wis ’чарот’, а таксама ў славенкай мове: víš ’асака, Carex L.’, серб.-харв. виш ’расліна’. У гэту групу ўваходзіць і палес. вішар (гл.), драг. выше́р ’старая, у свой час не скошаная трава, якую выкарыстоўваюць пераважна для подсцілу’, сюды ж укр. виш ’тс’, виша́р ’леташняя трава’, польск. wiszar ’гушчар, нетры, зараснік’, рус. кур. виш ’кусты, купіны ў паплавах, зарослыя леташняй травой’, калін., сіб. виша ’губка, Bodiaga fluviatilis et lacustris’. Відавочна, звязана з літ. viksvà ’асака’, vìkšris ’сіт, Jungus L.’, прус. wissene ’трава’, weysigis ’луг’, ням. Wiese ’луг’, ст.-ісл. veisa ’іл’ (Брукнер, 624–625).

Віс 2 ’вісячае становішча цела гімнаста пры гімнастычных практыкаваннях’ (КТС), укр. вис, рус. вис, чэш., славац. vis, в.-луж. wis, польск. zwis, балг. вис ’тс’. У рускай мове гэта новая лексема (ССРЛЯ, 2, 389), якая паходзіць з чэш. мовы (КЭСРЯ, 63). Бел. слова запазычана з рус. мовы. Да вісе́ць (гл.).

Віс 3 ’тое, што вісіць’ (палес., Маш.), магчыма, в.-луж. wis ’схіл, склон, адхон, навісь, правес’. Палес. слова з’яўляецца (у фальклоры) дэсемантызаваным прасл. visъ. Да вісе́ць (гл.).

Віс 4 ’мера вагі (для солі)’ (Кольб., 52, 78). Відавочна, да віс 3.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)