пра́веднік

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пра́веднік пра́веднікі
Р. пра́ведніка пра́веднікаў
Д. пра́ведніку пра́веднікам
В. пра́ведніка пра́веднікаў
Т. пра́веднікам пра́веднікамі
М. пра́ведніку пра́ведніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

пра́веднік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У вернікаў: чалавек, які жыве праведным жыццём.

2. Чалавек, які ў сваіх дзеяннях кіруецца прынцыпамі сумленнасці, справядлівасці (іран.). У выразе: спаць сном праведніка (разм., жарт.) — спаць спакойна, ціха, мірна.

|| ж. пра́ведніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. пра́ведніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пра́веднік м., в разн. знач. пра́ведник;

◊ спаць сном ~ка — спать сном пра́ведника

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праведнік

т. 12, с. 528

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пра́веднік, ‑а, м.

1. Уст. Чалавек, які жыве па запаведзях якой‑н. рэлігіі.

2. перан., звычайна іран. Той, хто ў сваіх учынках кіруецца прынцыпамі сумленнасці, справядлівасці. Кашын лічыў сябе праведнікам. Дырэктарская падтрымка як бы яшчэ раз пацвярджала гэта. Карпаў. Дзерваед дакорліва паківаў галавою. — Сустракалі мы некалі такіх праведнікаў, — загаварыў ён, пыхнуўшы дымком папяросы. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́веднік м Geréchte (sub) m -n, -n; héiliger Mann (святы);

◊ спаць сном пра́ведніка den Schlaf des Geréchten schláfen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пра́ведніца, ‑ы, ж.

Уст., звычайна іран. Жан. да праведнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́ведник

1. рел. пра́веднік, -ка м.;

2. перен., ирон. пра́веднік, -ка м.;

◊

спать сном пра́ведника спаць сном пра́ведніка;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

секта́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сектанта, сектанцтва. Кожную нядзелю выступае з Евангеллем у руках і «праведнік» Стэфан Сяліцкі. А сам да 1937 года быў кіраўніком сектанцкай абшчыны. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Свя́тцы ‘святыя’ (Бяльк.), ‘веруючыя, багамольныя’ (Ян.), параўн. рус. свя́тцы ‘кніга святых і царкоўных свят’, што ад свя́тец ‘святы, праведнік’ < ст.-слав. свѧтьць ‘тс’ (Трубачоў, Дополн., 3, 584). Апошняе ад святы́. Гл. Фасмер, 3, 584.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)